Prezentacja interpretacyjna zabytków architektury w ochronie dziedzictwa kulturowego

Aktywny udział w polskich i międzynarodowych gremiach zajmujących się kształtowaniem polityki ochrony zabytków ICOMOS i SKZ pozwolił dostrzec pewne luki w systemie polskiej ochrony zabytków związane z brakiem dostatecznej uwagi poświęcanej zagadnieniom związanym z prezentacją interpretacyjną zabytków architektury. Zagadnienie to jest nowe, gdyż pierwsze prace badawcze na ten temat zaczęto prowadzić na świecie dopiero pod koniec XX wieku.

Wobec braku dostatecznych opracowań z tej dziedziny w Polsce oraz ciągle jeszcze formułującej się doktryny dotyczącej podstawowych zasad prezentacji i interpretacji zabytków na świecie autorka podjęła się przeprowadzenia analiz i badań dotyczących tego zjawiska na podstawie własnych studiów i doświadczeń z wizytacji zabytków o różnej randze i zróżnicowanym stanie zadbania. Jej badania szły w kierunku wykazania bezpośredniego powiązania działań związanych z przygotowywanym scenariuszem prezentacji wartości zabytkowych w obiekcie historycznym (lub jego braku) ze społeczną aprobatą i zaangażowaniem ludzi w proces ochrony tego zabytku.

SPIS TREŚCI:

CZĘŚĆ I WPROWADZENIE  5
1. Wstęp  7
2. Cel pracy  11
3. Zakres pracy  13
3.1. Ograniczenia zakresu tematycznego  14
3.2. Zakres czasowy  16
3.3. Determinanty terytorialne  17
4. Metoda pracy  18
5. Stan badań  19
6. Możliwości wykorzystania pracy  28
7. Układ pracy  29

CZĘŚĆ II MIEJSCA I OBIEKTY WYRÓŻNIANE  37
1. Wizualizacja obecności  39
2. Hierofania - aranżacja miejsc objawiania się świętości  46
3. Theamata - wybór miejsc wartych zobaczenia  56
4. Antiquitate - prezentacje rzeczy kolekcjonowanych  86

CZĘŚĆ III KONSTRUKCJA WIZERUNKU UPAMIĘTNIANEJ PRZESZŁOŚCI  125
1. Prezentacja obiektu lub miejsca jako świadectwa zdarzeń z przeszłości  127
2. Mnema - wspomaganie pamięci miejsca  129
3. Inskrypcje, fornices, arces - autokreacja pamięci  151
4. Martyriony, memoria, confersje - oprawa dla kultu relikwii  176
5. Monumenty, zabytki, pomniki historyczne - repozytoria wartości  198

CZĘŚĆ IV WSPÓŁCZESNA TEORIA PREZENTACJI INTERPRETACYJNEJ ZABYTKÓW  229
1. Powstawanie idei  231
2. Interpretacja i prezentacja dziedzictwa - budowanie definicji  238
3. Tworzenie zasad współczesnej prezentacji i interpretacji zabytków  256
4. Cele i metody współczesnej prezentacji zabytków  273
4.1. Prezentacja kontekstu miejsca zabytkowego, punkty widokowe  276
4.2. Identyfikacja zabytku w strefie wejściowej  283
4.3. Trasy zwiedzania  292
4.4. Rekonstrukcja jako forma prezentacji interpretacyjnej  303
4.5. Prezentacja prac i badań konserwatorskich w obiektach zabytkowych  326
4.6. Reklama, sponsoring, marketing  337

CZĘŚĆ V WNIOSKI Z REALIZACJI CELÓW BADAWCZYCH  355
1. Uniwersalny wzorzec prezentacji zabytków architektury  357
2. Rola prezentacji interpretacyjnej w procesie skutecznej ochrony zabytków  362

Bibliografia  369
Spis ilustracji  409
Streszczenie  421
Abstract  424
Riassunto  427
zabytki konserwacja zabytków ochrona renowacja