Prolegomena do ochrony obiektów architektonicznych i zespołów urbanistycznych Poznania XX wieku

Autorzy, pracownicy Zakładu Historii Architektury i Urbanistyki Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego WA PP, zajęli się szczegółową analizą kryteriów wyboru wartościowych obiektów i zespołów XX-wiecznych oraz opracowaniem zasad typowania umożliwiających stworzenie obiektywnej listy dóbr architektury i urbanistyki z tego okresu przeznaczonych do ochrony konserwatorskiej. Listę taką zamieszczono w rozdziale trzecim. Poprzedzono ją omówieniem różnych form ochrony zabytków stosowanych w Poznaniu w okresie zaboru pruskiego, w latach 1918-1945 oraz w okresie powojennym. Obszerny i bogato ilustrowany rozdział czwarty zawiera omówienie wybranych obiektów oraz elementów krystalizujących z uzasadnieniem ich wyboru. Rozdział piąty poświęcono zorganizowanemu w 2008 roku seminarium, podczas którego prezentowano podejmowane w różnych miastach inicjatywy w tym zakresie; przytoczono wybrany głos w dyskusji – analizę polskiej praktyki ochrony zabytków najnowszych w ostatnich latach.

SPIS TREŚCI:

Wprowadzenie  5

1. Spisy, inwentarze, strefy chronione zabytków Poznania w XX wieku jako jedna z form ich ochrony   10
1.1. Spisy i inwentarze zabytków w okresie zaboru pruskiego oraz w latach 1918-1945   11
1.2. Powojenne spisy i rejestry zabytków 14

2. Kryteria wyboru oraz sporządzanie listy obiektów architektonicznych i zespołów urbanistycznych typowanych w Poznaniu do ochrony konserwatorskiej jako dobra kultury   18
2.1. Założenia i zagrożenia  18
2.2. Kryteria typowania  19
2.3. Cele listy obiektów chronionych i jej adresaci  20

3. Otwarta lista zespołów i obiektów architektonicznych Poznania z lat 1900-1989 typowanych do ochrony konserwatorskiej jako dobra kultury  23

4. Wybrane obiekty oraz elementy krystalizujące — przykładowe uzasadnienia wyboru  39
4.1. Kryterium konserwatorskiej autentyczności obiektu, jego materii i formy  39
4.2. Obiekty i zespoły architektoniczne z pierwszej połowy XX wieku 49
4.3. Obiekty i zespoły architektoniczne z drugiej połowy XX wieku 58
4.4. Elementy krystalizujące plan miasta 65

5. Seminarium „Ochrona architektury XX wieku w Polsce" 75
Ochrona architektury modernistycznej. Polska praktyka ostatnich lat (Jakub Lewicki — głos w dyskusji)  79

Spis ilustracji  87
Wybrana literatura 88
The criteria for and the making of listy of architectural structures selected in Poznan as cultural assets that are to be protected by conservators — summary 92