Interpretacja estetyki dzieł architektury w procesie ich ochrony na przykładzie Krakowa. Tom 1. Lata 1945–1970

Opracowanie poświęcone jest analizie wpływu czynników subiektywnych na ocenę wartości artystycznych zabytków Krakowa w procesie ich ochrony na wybranych przykładach w pierwszym dwudziestopięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej.

Monografia przedstawia najbardziej burzliwy okres odbudowy polskiej państwowości po 1945 roku i losy procesu konserwacji zabytków architektury w tych realiach. Wtedy konserwacja była czymś więcej niż dziedziną nauki i sztuki. Stała się również tubą propagandy ideologii PRL i pewną formą narzędzia do rozliczenia się z traumatyczną przeszłością.

Interpretacja estetyki dzieł architektury zawiera około 120 mało znanych, a czasem nawet niepublikowanych materiałów graficznych.

SPIS TREŚCI:

WSTĘP 
Cel pracy 7 
Zakres pracy 8 
Metoda pracy 9 
Teza pracy 9 
Stan badań 10  

WPROWADZENIE 
Zarys najnowszej historii Krakowa w kontekście kształtowania się jego zabudowy i procesów ochrony jego architektonicznego dziedzictwa kulturowego 17  

ROZDZIAŁ I 
1. Inwentaryzacja wojennych strat poniesionych w historycznym dziedzictwie kulturowym Krakowa w okresie II wojny światowej 25 
1.1. Skutki przeobrażenia Zamku Królewskiego na Wawelu w siedzibę Generalnego Gubernatorstwa Hansa Franka 25 
1.2. Realizacja planu przebudowy Krakowa w rejonie śródmieścia. Zakres prac i ich znaczenie 28 
1.3. Likwidacja krakowskich pomników oraz dewastacja miejsc pamięci narodowej 31 
1.4. Niemiecka grabież dziedzictwa kulturowego Polski na terenie Krakowa 32 
1.5. „Manewr, który ocalił Kraków” i jego wpływ na historyczną zabudowę miasta 34  

ROZDZIAŁ II 
2. Odzyskanie zagrabionego zasobu oraz pierwsze powojenne interwencje konserwatorskie 37 
2.1. Wprowadzenie 37 
2.2. Gródek i Okół – przedwojenne badania i powojenne realizacje konserwatorskie. Uporządkowanie pl. św. Marii Magdaleny oraz restauracja południowej fasady Collegium Iuridicum (S. Świszczowski: 1947–1954) 41 
2.3. Przeniesienie drewnianego kościoła z Komorowic na Wolę Justowską w 1949 roku. (K. Estreicher – realizacja zamysłu B. Tretera) 47 

WPROWADZENIE DO III ORAZ IV ROZDZIAŁU 51  

ROZDZIAŁ III  3.
Antygermańska krucjata 57 
3.1. Wyburzenie odwachu przy Wieży Ratuszowej i arkadowej kordegardy przy ul. Pijarskiej. (S. Świszczowski: 1946 rok) 57  3.2. Porządkowanie wzgórza wawelskiego i pierwsze prace konserwatorskie 60 
3.3. Restauracja Collegium Maius (K. Estreicher, A. Majewski: 1950–1963 rok) 63 
3.4. Wyburzania i modernizacja XIX-wiecznej Twierdzy Kraków 77 
3.5. Ogólnopolski konkurs „Na uporządkowanie otoczenia Wawelu” z 1953 roku 84 
3.6. Wyburzenie kamiennego mostu na Prądniku w 1964 roku 88  

ROZDZIAŁ IV 
4. Ochrona XIX-wiecznej kreacji w imię integralności zabytku 
4.1. Remont Sukiennic (J. Lepiarczyk, J. Jamroz: 1956–1959 rok) .  

ROZDZIAŁ V 
5. Krakowskie osiągnięcia konserwatorskie w latach 1945–1970 i ich znaczenie dla strategii działań propagandowych w czasach PRL 107

PODSUMOWANIE 115  
ANEKS 121
WYKAZ ILUSTRACJI 137 
BIBLIOGRAFIA 143