Schroniska górskie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874-1945

Opracowanie obejmuje obiekty turystyczne istniejące od XIX w. do 1945 r. w granicach Polski z 1939 r. Na zachodzie granicą tego obszaru jest Beskid Śląski, a na wschodzie Góry Czywczyńskie i Połoniny Hryniawskie. Wzmiankowane też zostały schroniska działające w Beskidzie Śląsko-Morawskim na Zaolziu.

Wyjątkowo wspomniano również kilka obiektów znajdujących się poza granicami Polski, ale w strefie przygranicznej, z których turyści polscy korzystali częściej aniżeli Węgrzy, czy Czesi. Umownym początkiem opracowania jest rok 1874, w którym podjęło działalność pierwsze schronisko zagospodarowane (nad Morskim Okiem w Tatrach), uruchomione przez organizację turystyczną. Rok 1939 przyniósł kres działalności schronisk w Karpatach Wschodnich; na obszarze Beskidów Zachodnich i Tatr schroniska na ogół przetrwały i działały w trudnych warunkach okupacyjnych. Z tego względu cezurą czasową opracowania jest rok 1945, czasy powojenne bowiem należą już do zupełnie innego okresu dziejów zagospodarowania turystycznego polskich gór.

SPIS TREŚCI:

PRZEDMOWA 11
WSTĘP 15
WAŻNIEJSZE SKRÓTY STOSOWANE W PUBLIKACJI 17

TURYSTYKA GÓRSKA NA ZIEMIACH POLSKICH 18
Początki turystyki zorganizowanej  19
Powstanie Towarzystwa Tatrzańskiego  19
Inne organizacje turystyczne powstałe przed I wojną światową 20
Inne organizacje turystyczne w latach międzywojennych 21

TATRY 25

MORSKIE OKO 27
Schron Homolacsa 27
Pierwsze schronisko TT 28
Drugie schronisko TT 30
Trzecie schronisko TT 32
Czwarte schronisko TT 34
Schronisko góralskie Burych  40
Schrony i altany w okolicach Morskiego Oka 41

ROZTOKA I DOLINA BIAŁKI 43
Schronisko w Roztoce  43
Drugie schronisko w Roztoce  46
Schron na Czerwonych Brzeżkach 50
Łysa Polana 51 Głodówka — Schronisko Harcerskie  52
Bigosówka 53
Jurgów 54

DOLINA PIĘCIU STAWÓW POLSKICH 55
Pierwszy schron TT 55
Drugie schronisko 56
Trzecie schronisko  58
Schrony i altany w Dolinie Pięciu Stawów i okolicy 61

HALA GĄSIENICOWA I DOLINA SUCHEJ WODY 62
Pierwsze schronisko TT (stare schronisko 1) 62
Nowe schronisko Murowaniec 65
Schronisko nad Czarnym Stawem Gąsienicowym  69
Schronisko Bustryckiego — tzw. Bedejemka  70
Schronisko Bustryckich Wyżnie  71
Wysokogórska Stacja Narciarsko-Turystyczna TKN na Kasprowym Wierchu 71
Schron na Psiej Trawce 72
Schron pod Pośrednią Turnią 72
Schron przy Zielonym Stawie Gąsienicowym 73

DOLINA BYSTREJ 74
Kalatówki  74
Pierwsze schronisko TTN 74
Drugie schronisko TTN — Hotel Górski „Kalatówki"  76
Dolina Kondratowa i Goryczkowa 77
Schron pod Kopą Kondracka, (na Przełęczy pod Kopą Kondracką) 79

DOLINY PRZYZAKOPIAŃSKIE I PAS REGLA 81
Altana na Czerwonej Przełęczy 81
Dolina Strążyska 81
Dolina za Bramką 83
Przysłop Miętusi 83

DOLINA KOŚCIELISKA 84
Gospoda Zamojskiego 84
Schronisko na Hali Pysznej  85
Altany TT 88
Altana przy Lodowym Źródle im. S. Goszczyńskiego 88
Altana przy Pisanej Skale im. Znamirowskiego 89
Altana nad Smreczyńskim Stawem  89

DOLINA CHOCHOŁOWSKA 90
Schronisko narciarskie SN PTT 90
Schronisko WKN na Polanie Chochołowskiej 91

ZAKOPANE 93
Dwór (Dworzec) Tatrzański 94
Schronisko PTK im. ks. Józefa Stolarczyka 97
Zakopane — Gubałówka 99

PIENINY 101

Schronisko im. Wincentego Pola 101
Schronisko im. Sienkiewicza 101

SROMOWCE (NIŻNE I WYŻNIE)  102
Schronisko Śląskie 103
Dworek Cisowy 104

SZCZAWNICA 104
Schronisko PTT na Piaskach 104
Schronisko Majerczaka („U Jacka") 105
Biały Domek 106

CZORSZTYN 107
Stacja turystyczna Pyr w hotelu Sperlinga 107
Schronisko Związku Polskich Nauczycieli Szkół Powszechnych 107

BESKIDY ZACHODNIE  109

BESKID ŚLĄSKI 110
Schronisko na Kamienickiej Płycie (Szyndzielnia)   110
Schronisko Klementynówka na Magurze  112
Schronisko na Stożku 114
Schronisko pod Baranią Górą 116
Schronisko na Równicy  118
Schronisko na Trzech Kopcach 119
Schronisko na Błatni 120
Skrzyczne  122
Schron narciarski WSK pod Skrzycznem 122
Schronisko na Skrzycznem 122
Salmopol 123
Stacja turystyczna w Salmopolu 123
Schronisko na Przełęczy Salmopolskiej  123
Schronisko na Kozińcach 124
Schronisko na Stecówce 126
Schronisko pod Małą Czantorią 126
Schronisko na Soszowie 128
Schronisko PWK w Istebnej-Zaolziu  128
Gospoda na Dębowcu (BaumOrtel) 130
Schronisko saneczkarskie na Stefance (Koziej Górze) 130

BESKID ŚLĄSKO-MORAWSKI 134
Schronisko polskie na Ropiczce 134
Schronisko polskie na Kozubowej 135
Schroniska Zaolziańskie  137
Schronisko na Wielkim Połomie 137
Schronisko na Praszywie  138
Schronisko na Ropiczce (tzw. Bezrućova Chata) 138
Schronisko na Girowej 139
Schronisko pod Jaworowym 139
Schronisko na Plenisku 141
Schronisko na Czantorii   141
Schronisko na Jaworowym 141
Schronisko na Ostrym 141
Schronisko pod Babim Wierchem (na Sławiczu)  141
Schronisko na Skałce  144
Schronisko Kolarza na Sławiczu (Babi Wierch)  144
Schronisko pod Wielkim Soszowem 144

BESKID MAŁY 146
Schronisko na Górze Józefa (Magurce) 146
Schroniska prywatne Sikorów (Widok na Tatry) 151
Schronisko na Leskowcu  151
Stacja turystyczna na Żarze  154
Kocierz  155
Schronisko na Hrobaczej Łące 155

BESKID ŻYWIECKI 157
Schronisko w Zwardoniu 157
Schronisko na Wielkiej Raczy 159
Schronisko na Przegibku  162
Schronisko na Kłuli 164
Schronisko na Pilsku 164
Schronisko na Hali Boraczej   168
Schronisko na Upowskiej 170
Schronisko na Rysiance   171
Schronisko pod Pilskiem  173
Schronisko na Markowych Szczawinach pod Babią Górą im. Hugona Zapałowicza 174
Schronisko szczytowe Beskiden-Verein na Babiej Górze 178
Schronisko na Policy 182

GORCE I BESKID WYSPOWY  183
Schronisko na Turbaczu 183
Schronisko na Starych Wierchach 187
Schronisko na Lubaniu 188
Schronisko na Wielkim Luboniu 188 BESKID SĄDECKI I NISKI 190 Schronisko na Jaworzynie Krynickiej  191 Schronisko (schron) niezagospodarowane na Runku 194 Schronisko na Przehybie  195

BESKIDY WSCHODNIE 199

BIESZCZADY ZACHODNIE I GÓRY SANOCKO-TURCZAŃSKIE 200
Sianki 200 Schronisko LPT/PTN 200
Rozłucz 202
Łupków 203

BIESZCZADY WSCHODNIE 203
Sławsko 204
Pierwsze i drugie schronisko KTN 204
Dom Narciarsko-Turystyczny LPT w Sławsku 207
Stacja turystyczna PTT w pensjonacie Trościan Szczepana Witkowskiego 209
Okolice Sławska 209 Schronisko na Trościanie 209
Ławoczne  210
Beskid i Oporzec  210
Kazanowiec 212
Klimiec  212
Schronisko PTN pod Pikujem 214
I i II schronisko w Orowie (pod Ciuchowym Działem)  216
Schronisko pod Czarną Górą (w Dolinie Majdańskiego Potoku lub Malmanstalu)  218
Skole  218
Schronisko na Czerenyszczu pod Paraszką 220

GORGANY 221
Schronisko w Jali 221
Osmołoda 223
Schronisko u źródeł Świcy 223
Schronisko na Przełęczy Wyszkowskiej 226
Schronisko w dolinie Mołody  226
Połonina Płyśce  228
Schrony na Borewce 230
Schronisko na Ruszczynie (pod Sywulą)  232
Rafajłowa 234
Schronisko WKN w Rafajłowej 236
Schronisko na Pantyrze  237
Schronisko na połoninie Steryszora 239
Okole 239
Schronisko na Niżnej pod Doboszanką 240
Schronisko przy klauzie Zubrynki pod Doboszanką 241
Schronisko na Połoninie Baraniej pod Chomiakiem  242
Schronisko na Przełęczy Tatarskiej (Jabłonickiej) 244

CZARNOHORA 246
Schronisko na połoninie Gadżyna 246
Schron na połoninie Gropa pod Pop Iwanem (na Poliwnym) 248
Schronisko na połoninie Zaroślak pod Howerlą (okres przed I wojną światową)  249
Trzecie schronisko na Zaroślaku (okres międzywojenny) 254
Żabie 258
Dworek Czarnohorski w Żabiem  258
Dworek Czarnohorski w Worochcie 262
Jaremcze i okolice 265
Schronisko SN AZS na Pohorylcu pod Pop Iwanem 267
Schronisko ZHP na Kostrzycy 269
Schronisko KTN na Maryszewskiej 273
Schronisko Związku Osadników na Kukulu koło Worochty 278
Schronisko — Dom Wypoczynkowy „Gadżyna" 281

POŁONINY HRYNIAWSKIE, GÓRY CZYWCZYŃSKIE (DOLINY BIAŁEGO I CZARNEGO CZEREMOSZU) 282
Schronisko w Burkucie 283
Schronisko pod Skupową na połoninie Bereźniak 284
Schronisko SN AZS Warszawa pod Kopilaszem im. Wacława Denhoffa-Czarnockiego 285
Schronisko na Masnym Prysłupie pod Babą Ludową 286
Schronisko Popadyniec pod Łostunem 286 Schronisko Bałtaguł pod Rotundułem  287
Schronisko na Prełucznym 289

ZESTAWIENIE STACJI TURYSTYCZNYCH 291