Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu

Na początku tej książki jest chaos. Chaos jako sama Warszawa, czyli pełna problemów przestrzeń miejska, oraz „chaos” jako słowo-klucz, którego używamy, by ją krytykować. Demaskując pojęcie „chaosu” jako ideologiczny wytrych, a nawet rodzaj teorii spiskowej, autorka analizuje systemowe porządki, które skrywają się za pozornym chaosem Warszawy: od logiki przestrzennej globalizacji po nieudane projekty reform, od upadku kooperatyw ogrodniczych na Białołęce po kredyty we frankach i lokalny szowinizm, od przedwojennej „akcji terenowej” Starzyńskiego po legalistyczne fikcje reprywatyzacji. Czy warszawski chaos przestrzenny jest rzeczywiście „ustawowo zaprogramowany”? Co miało pierwotnie powstać w miejscu osiedla Derby na Białołęce? Kto nam ukradł konflikt o własność? Książka Chaos Warszawa... nie jest tylko systemową analizą najistotniejszych procesów, które ukształtowały przestrzeń Warszawy po 1990 roku. Jest również autoanalizą nas samych jako miejskiej wspólnoty, która – żyjąc w mieście – interpretuje jego przemiany.

SPIS TREŚCI:

WPROWADZENIE CHAOS WARSZAWA 9
„Chaos" jako słowo klucz 13
Od „ładu" do „chaosu": suwerenne znaczące na opak 20
Od „chaosu" do chaosu-Warszawy: funkcje słowa kluczowego 26
„Chaos" jako symptom wyobcowania przestrzennego 26
„Chaos" jako krytyka i skarga 28
„Chaos" jako słowo wytrych do całości miasta 30
Mapowanie poznawcze 32
Metodologia mapowania chaosu 38
Analiza przestrzenno-temporalna 39
Mapowanie i przenicowywanie 41
Postdyscyplinarność 44
Otwarta trajektoria 45
Nota metodologiczna 47

ROZDZIAŁ 1 CHAOS ZINSTYTUCJONALIZOWANY: CZAS I PRZESTRZEŃ W POLSKIM KAPITALIZMIE 51
Globalizacja, czyli rekonfiguracja przestrzeni i skali 57
Tranzytologia, czyli przewalutowanie przestrzeni na czas 61
Amnezja przestrzenna i mezalians skal 67
Znikanie miasta jako podmiotu polityk regulacyjnych 68
Decentralizacja władzy jako decentralizacja kryzysu 71
Rozpad administracyjny Warszawy 73
Reformy planowania przestrzennego: abstrakcyjna przestrzeń i kapitalizm polityczny 76
Wytwarzanie przestrzeni w polskim kapitalizmie 83
Logika fiksów przestrzennych 84
Logika kapitalizmu politycznego 87
Architektura spadochronowa 89
Reprywatyzacja jako „gentryfikacja dronowa" 89
Urbanizacja łanowa i połacie międzymieścia 90
Zabudowa stochastyczna 91
Coda: hybrydowa logika wytwarzania przestrzeni miejskiej 92

ROZDZIAŁ 2 BIAŁOŁĘCKI SŁOIK PANDORY: ROZLEWANIE SIĘ MIASTA I UPRZEDZEŃ
95
Kryzys mieszkaniowy w transformacji 104
Historia warszawskiego niedoboru mieszkaniowego 104
Prywatyzacja przywileju lokalizacyjnego 106
Budowanie mieszkań vs budowanie popytu 112
Białołęcka maszyna wzrostu 115
Uwalnianie wartości ziemi 117
Koalicja wzrostu 120
Urbanizacja łanowa i deweloperskie międzymieścia 125
Kwestia skali 131
Polski moment subprime 135
Rodzina na swoim kredycie 135
Moment subprime w przestrzeni 141
Coda: od chaosu przestrzennego do społecznej segregacji 146

ROZDZIAŁ 3 LEGALNA APOKALIPSA: „MAŁA REPRYWATYZACJA" JAKO SĄDOWNICZO-URZĘDNICZE MIASTOBÓJSTWO 151
Warszawski konflikt o własność 161
Reprywatyzacja jako ciąg technologiczny 168
Dwunasty wielbłąd: kradzież konfliktu reprywatyzacyjnego 168
Dlaczego biznesmeni reprywatyzacyjni zawsze wygrywają w sądach? 173
Miastobójcze fikcje 176
Miasto-skłoter i wsteczne działanie prawa 177
Prywatne cele publiczne 180
Kamienice jednorodzinne 186
Znikające prawa lokatorów 190
Urzędnicze miastobójstwo 195
Praworządność jako wymówka 197
Lokatorzy vs właściciele 204
Coda: podwójne wywłaszczenie  207

SYNOPSA: CHYTROŚĆ CHAOSU 213

Podziękowania 225
Bibliografia 231