Toruńska architektura sakralna po 1945 roku: minimalizm czy kultura nadmiaru?

Mniej znaczy więcej czy kultura nadmiaru? to pytanie postawione we wstępie do kolejnego tomu z cyklu „Zabytki toruńskie młodszego pokolenia”, dobrze charakteryzuje tematykę zamieszczonych referatów. Trudno bowiem odejść od wspomnianego pytania, proponując przegląd toruńskiej architektury sakralnej od powojnia do czasów nam najbliższych. Mniej znaczy więcej dla promotora minimalizmu Ludwiga Miesa van der Rohe oznaczało odejście od kultury nadmiaru i swoisty ascetyzm artystycznych środków wyrazu. Trudno tu nie zauważyć korespondencji z zaleceniami soborowymi, by projektując obiekty sakralne dbać raczej o „szlachetne piękno” aniżeli przepych. Dla tej postawy autorzy artykułów znajdują w Toruniu szereg realizacji, jak choćby kościół pw. św. św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza. Na drugim biegunie znajduje się jednak nie tyle przepych, co sakrokicz, „makabryła”, której szeroko znanym przykładem jest opisywany w książce kościół pw. Maryi Gwiazdy Nowej Ewangelizacji. Tom, będący plonem szóstej już konferencji poświęconej toruńskim „zabytkom młodszego pokolenia”, stawia wiele pytań, które wykraczają poza toruński kontekst. Czym jest kicz? Jak go definiować? (…) Czy problem kiczu w architekturze sakralnej to dowód upadku zawodu / autorytetu architekta? (…) Co dzieła sakralnej architektury powiedzą o nas kolejnym pokoleniom? Czy za lat kilkadziesiąt kultura nadmiaru stanie się normą, jaką dziś jest dla nastolatków życie w nadmiarze (wszelkich) bodźców? Czy raczej świat powróci do idei samoograniczania / czystego minimum. Mniej znaczy więcej?

Tom ilustrowany kolorowymi zdjęciami obiektów zawiera noty o autorach, indeks osób i nazw geograficznych.

SPIS TREŚCI

Laudacja z okazji osiemdziesiątych urodzin Profesora Józefa Poklewskiego Elżbieta Pilecka, Alicja Saar-Kozłowska

Mniej znaczy więcej CZY kultura nadmiaru? (wstęp) Katarzyna Kluczwajd

Jak czytać powojenną architekturę sakralną. Typologie. gatunki, formy Anna Cymer

W czyje ręce? Powojenny spór o staromiejski kościół ewangelicki pw. Krzyża Swiętego w Toruniu: kalendarium wydarzeń Wojciech Sławiński

Sakrokicz czy oryginalna estetyka? Postmodernizm w architekturze toruńskich kościołów Emilia Ziółkowska

,.Szlachetna prostota-. Architektura wnętrza kościoła pw. św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza w Toruniu Marta Kołacz

Kościoły dla mieszkańców osiedli z wielkiej płyty - analiza porównawcza szaty architektonicznej kościołów pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego i pw. Matki Bożej Królowej Polski Jakub Polak, Marcin Ceglarski

Konserwacja. kreacja i... postmodernizm. Sakralne realizacje Jana Tajchmana w Toruniu Błażej Ciarkowski

Przypisy

Spis ilustracji
Noty o autorach tekstów
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych