Jeden z najwybitniejszych światowych architektów i teoretyków architektury podsumował w niej niemal 30 lat swoich studiów nad architekturą. Jest to nie tylko niezwykle przenikliwa krytyka modernizmu w architekturze, ale i próba wskazania realnej alternatywy, która de facto już od co najmniej dziesięciu lat istnieje w budownictwie europejskim i północnoamerykańskim.
„Gdy podziwiamy panoramę pięknego miasta, uderza nas często wspaniała spójność tej całości, jej forma i funkcja, materiały, symbolika i kolory. Z drugiej zaś strony, nic nie jest bardziej męczące niż brzydota; przed jej niszczącym działaniem trudno się uchronić. Pojedynczy piękny budynek nie jest w stanie upiększyć ponurego osiedla, lecz wystarczy jeden budynek brzydki, aby zniszczyć ducha najwspanialszego miasta” – pisze Léon Krier w swojej pracy zatytułowanej „Architektura. Wybór czy przeznaczenie”.
Czytając tę książkę, miałem fizyczne wręcz odczucie, że «trucizna» klasycyzmu łagodnie i powoli wsącza się w moje żyły. Czyżby chodziło o terapię, czy raczej o nałóg?
Bernardo Bertolucci
Książka ta powinna się znaleźć na biurku każdego współczesnego architekta; inna rzecz, że jej lektura doprowadzi go do białej gorączki.
Jean Dutourd, Academie Francaise
SPIS TREŚCI:
I ASPEKTY NOWOCZESNOŚCI
• WPROWADZENIE • PERSPEKTYWY WSPÓŁCZESNOŚCI • OD PLURALIZMU POLITYCZNEGO DO PLURALIZMU W ARCHITEKTURZE • AUTORYTET ARCHITEKTA W WARUNKACH DEMOKRACJI • KU WSPÓŁISTNIENIU DOKTRYN • IMPERATYW KATEGORYCZNY ARCHITEKTA 9
II NATURA OBIEKTU ARCHITEKTONICZNEGO
• RES PUBLICA, RES PRIVATA • OBIEKTY NAZWANE ORAZ TAK ZWANE OBIEKTY • DEFINICJA OBIEKTU ARCHITEKTONICZNEGO • MONUMENTALNOŚĆ PRAWDZIWA I FAŁSZYWA • TECHNOLOGIA A EKSPRESJA ARCHITEKTONICZNA • PODSUMOWANIE TERMINÓW I POJĘĆ 27
III KRYTYKA IDEI MODERNISTYCZNEJ
• JAK UTRUDNIĆ TO, CO ŁATWE ZA POMOCĄ TEGO, CO BEZUŻYTECZNE • MODERNIZM JAKO ANTYKONFORMIZM MODERNISTYCZNYCH ELIT • HISTORYZM A MODERNIZM • MODERNIZM A POSTĘP • MODERNIZM A EKSPERYMENT • BŁĘDNE KOŁO MODERNIZMU • MODERNIZM A FUNKCJONALIZM - MODERNIZM A FORMALIZM • „ZEIT-GEIST" CZY „ZEIT-TRIEB"? • MODERNIZM A „PAMIĘĆ" • MODERNIZM A KONSERWACJA, KARTA WENECKA I DOCOMOMO - PO MODERNIZMIE 57
IV PERSPEKTYWY NOWEGO URBANIZMU
• FORMY URBANISTYCZNEGO PRZEROSTU • EKOLOGIA A URBANIZACJA - DECYDUJĄCA WSPÓŁZALEŻNOŚĆ • KRYTYKA PLANOWANIA PRZEMYSŁOWEGO I FUNKCJONALNEGO STREFOWANIA • URBANIZACJA PRZEDMIEŚĆ • POTRZEBA REFORMY PROGRAMÓW ROZWOJU • PLAN URBANISTYCZNY - DEFINICJA • PLAN URBANISTYCZNY JAKO NARZĘDZIE W SŁUŻBIE INTERESU PUBLICZNEGO 85
V POLICENTRYCZNE MIASTO SPOŁECZNOŚCI MIEJSKICH
• MIASTA W MIEŚCIE • SKŁADNIKI STRUKTURALNE • STRUKTURA I FORMA DZIELNICY • GEOMETRIA URBANIZMU • ROZMIESZCZENIE BUDYNKÓW W STOSUNKU DO PLACÓW, ULIC, KWARTAŁÓW • TYP, KSZTAŁT I CHARAKTER PRZESTRZENI MIEJSKICH • KWARTAŁY JEDNOPARCELOWE, WIELOPARCELOWE I ICH ARCHITEKTURA • HIERARCHIA PRZESTRZENI PUBLICZNYCH I KOMUNIKACJI • POLICENTRYCZNE STREFOWANIE FUNKCJI • WYSOKOŚĆ BUDYNKÓW • PODSTAWOWE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z WYKORZYSTANIEM TERENU • SZTUCZNE OŚWIETLENIE PRZESTRZENI PUBLICZNYCH 121
VI NOWOCZESNOŚĆ ARCHITEKTURY TRADYCYJNEJ
• KULTURA TRADYCYJNA A IDEA POSTĘPU • ARCHITEKTURA A POLITYKA • LOS ARCHITEKTURY TRADYCYJNEJ • PONADCZASOWE ZNACZENIE ZASAD ARCHITEKTURY TRADYCYJNEJ • NOWE, UNIKATOWE, TEKTONICZNE, ORYGINALNE • FIRMITAS, UTILITAS, VENUSTAS 171
VII UNIWERSALNA UŻYTECZNOŚĆ NOWOCZESNYCH RZEMIOSŁ LUB CZWARTA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA
• KRYTYKA INDUSTRIALIZACJI BUDOWNICTWA • OCENA BUDYNKÓW WEDŁUG ICH CYKLU FUNKCJONOWANIA • OCZEKIWANIE NA NOWOCZESNE RZEMIOSŁO • WNIOSKI 191
TABLICE BARWNE NR I-X ZNAJDUJĄ SIĘ POMIĘDZY STRONAMI 99-100