Postmiasto. Strategie dla wyludniających się miast na przykładzie Bytomia

Monografia porusza problem znikających miast.

Postmiasto to zapis rozważań nad problematyką kurczących się miast, zarówno w Polsce jak i na całym świecie. Autor analizuje historię występowania procesu poczynając od starożytności. Następnie wprowadzona zostaje klasyfikacja przyczyn wyludniania. W oparciu o różne przytoczone scenariusze ze współczesnych miast dotkniętych kryzysem, w drugiej części książki zostaje zaproponowany proces naprawczy dla jednego z najszybciej wyludniającego się miasta w Polsce – Bytomia. Proponowane rozwiązania dalekie są od naiwnej wiary w to że proces odpływu mieszkańców da się z dnia na dzień odwrócić. Autor proponuje wrażliwe ale i odważne działania które mają na celu przygotowanie miasta na dalsze zmiany demograficzne i ekonomiczne. Zaprezentowane rozwiązania operują w różnych skalach (krajobrazowej, urbanistycznej, architektonicznej) i mają na celu odpowiedzieć na pytanie czym będzie postmiasto – miasto po mieście.

SPIS TREŚCI

Sławomir Gzell
Przedmowa 9

Wstęp 11

Część I  15
1. Proces wyludniania – charakterystyka zjawiska 17
1.1. Miasto wyludniające się – próba sprecyzowania pojęcia 17
1.2. Wyludnianie się miast na przestrzeni dziejów – rys historyczny 19
1.3. Przyszłość wyludniania – prognozy 23
1.4. Wyzwanie współczesności – zmiana paradygmatu nieustającego rozwoju  25
2. Przyczyny wyludniania się miast – systematyzacja problematyki 29
2.1. Demograficzne 29
2.2. Polityczne 31
2.3. Naturalne 32
2.4. Ekonomiczne 34
3. Skutki wyludniania się miast – trzy scenariusze 37
3.1. Collapse – całkowite wyludnienie 37
3.2. Marginalizacja / peryferyzacja 38
3.3. Ponowne zaludnienie – odrodzenie 40
4. Schemat klasyfikacji miast 43
Przykłady 43 
5. Badanie przykładów działań interwencyjnych 45
5.1. Działania w skali mikro 45
5.2. Działania w skali makro 49

Część II   55
1. Sformułowanie tematyki projektowej 57
1.1. Określenie zakresu prac projektowych  57
1.2. Wybór lokalizacji  57
2. Charakterystyka Bytomia 61
2.1. Ważne fakty z historii miasta 61
2.2. Wyludnianie się Bytomia – prognozy  66
2.3. Analizy przestrzenne miasta  67
2.4. Analiza struktury urbanistycznej Śródmieścia   75
2.5. Analiza polityki przestrzennej miasta  79
3. Sformułowanie tezy  83
3.1. Teza – postulaty dla miasta  83
3.2. Przesiedlenie ludzi z najbardziej zdegradowanych obszarów do centrum  85
3.3. Postmiasto – zdefiniowanie nowego terminu  86
3.4. Wybór narzędzi projektowych  87

Część III   89
1. Elementy strategii przestrzennej – Strategia rozwoju  91
1.1. Definiowanie pozycji Bytomia w Konurbacji Górnośląskiej  91
1.2. Działania w granicach miasta  92
2. Elementy struktury urbanistycznej – Masterplan  101
2.1. Obszar postmiejski – ogród społecznościowy  101
2.2. Śródmieście  107
3. Elementy formy architektonicznej – projekt koncepcyjny  113
3.1. Ogród  113
3.2. Bazylika 114
3.3. Finansowanie, administrowanie   121 

Podsumowanie   127
Abstract 129
Podziękowania   131
Literatura   133
Spis tabel i rycin  137