Niepodległość i nowoczesność

Niepodległość i nowoczesność, te dwa konglomeraty pojęciowe stały się tematem przewodnim LXVII sesji naukowej SHS. Wybór Szczecina, jako miejsca sesji w roku obchodów 100 rocznicy odzyskania niepodległości, nie był przypadkowy. Właśnie Szczecin, miasto, którego piastowski rodowód po 1945 roku w rozmaity sposób kreowano, był i jest dobrym miejscem, w którym prześledzić można rozmaite konsekwencje wynikające ze styku tych dwóch pojęć/tematów sesji. „Szczecińska konferencja w swym zamyśle – czytamy we wstępie – miała stać się platformą refleksji nad fenomenem niepodległości, początkami artystycznego namysłu nad nią, relacjami między dążeniem do wyzwolenia a sztuką, ale nie tylko w perspektywie politycznej czy militarnej”. Tematem wielu artykułów zamieszczonych w tomie stał się styk zainicjowanej przez państwo „repolonizacji” Ziem Odzyskanych (Pomorze, Śląsk) z nurtami modernizacyjnymi, nie tylko w architekturze  czy koncepcjami konserwatorskimi i urbanizacyjnymi. Do tej szerokiej perspektywy należy też dodać poszukiwanie stylu narodowego, rozmaite koncepcje odbudowy miast po wojennych zniszczeniach oraz refleksja nad „oswajaniem modernizmu” przez władze PRL i szukaniu w nim swojej legitymizacji.

Bogato ilustrowany tom zaopatrzony został w indeks osobowy oraz streszczenia w jęz. ang.

SPIS TREŚCI:

Wstęp 9

WOJCIECH WŁODARCZYK Niepodległość i nowoczesność - miejsce i pojęcie 13
PIOTR JUSZKIEWICZ Modernizacja, nacjonalizm, niepodległość. Genealogia nowoczesności w polskiej sztuce XX w. 31 
ANNA SYLWIA CZYŻ Motywy niepodległościowe w dekoracji najstarszych tzw. Polish Cathedrals 43 
EWA ANNA RYBAŁT Metropolita Andrzej Szeptycki na zapomnianym portrecie Jacka Malczewskiego 63
JUSTYNA KAMIŃSKA W stronę nowoczesnej praktyki konserwatorskiej u progu odzyskania niepodległości - renowacja kościoła św. Jakuba w Sandomierzu w latach 1907-1909 73
JAKUB LEWICKI Koncepcje odbudowy kraju z lat 1914-1925 jako przejaw poszukiwań połączenia tradycji z nowoczesnością 89
ALEKSANDER JANKOWSKI Echa stylu narodowego odrodzonego państwa w dekoracjach ściennych zabytkowych świątyń drewnianych Wielkopolski 109 
MAŁGORZATA KORPAŁA Nowoczesne malarstwo w zabytkach jako manifestacja nowych gustów i przejaw modernizacji 123
PAULINA KORNELUK „Rosyjski kompleks". Kamienica „Dom Księcia" w Częstochowie i jej modernistyczna przebudowa jako wyraz repolonizacji miasta w okresie II Rzeczypospolitej  139
OLGA DESPERAK Modernizacja życia sportowego częstochowian — budowa Ogniska Obrony Niepodległości im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Częstochowie jako pomnika 10. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości 155
IWONA BRANDYS Scenograf Wincenty Drabik w dziele tworzenia polskiej sceny narodowej. Przyczynek do badań nad sylwetką artysty i reinterpretacją jego stylu 169
WIOLETA PIEŃKOWSKA-KMIECIK Artyści w Gdańsku między wojnami 185
MAŁGORZATA GWIAZDOWSKA Problematyka ochrony i konserwacji zabytków Szczecina po 1945 r.  197
BARBARA OCHENDOWSKA-GRZELAK Odbudowane—nieodbudowane. Zabytki elementem budowania świadomości na przykładzie powojennych losów Zamku Książąt Pomorskich i Teatru Miejskiego w Szczecinie 213
SZYMON PIOTR KUBIAK Jan z Kolna. Marian Tomaszewski i propaganda wizualna Szczecina w latach 1945-1950 229
JOANNA FILIPCZYK Muzealne kolekcje współczesnego malarstwa polskiego jako narzędzie „repolonizacji" Śląska po 1945 r. (wybrane przykłady)  253
ANETA BOROWIK Nowoczesność w architekturze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 267
MARTA LEŚNIAKOWSKA Pół wieku. Neoawangardowy architekt w piekle kompromisów 277
GRAŻYNA RYBA Rzeczpospolita niepodległa (1918-2018). Interpretacja historii zapisana w obrazach na drzwiach polskich kościołów 293
Indeks osobowy 307