Konwergencja zasobów architektury lokalnej dla współczesnych potrzeb na terenie małopolski

Niniejsza praca, w założeniu jej autorów ma być jedną z tych omawiających w szerszym aspekcie kulturowym i społecznym uwarunkowania stanu istniejącego a także potrzebę kształtowania świadomości dla zachowania naszej tożsamości kulturowej, wyjaśniając po części zawiłości i niekonsekwencje w praktyce dotyczącej ochrony zabytków. Ma także na celu uświadomić podstawowy zakres obowiązków i niezbędnych prac budowlanych każdego obecnego lub przyszłego właściciela historycznego obiektu. Nie pominięto aspektów prac konserwatorskich i najnowszych rozwiązań technicznych oraz materiałowych, które mogą w znaczy sposób poprawić funkcjonalność obiektu i polepszyć komfort użytkownikom, którego to brak często był główną przyczyną skutecznego unicestwiania świadectw naszej architektonicznej spuścizny.

Spis treści
1. Wprowadzenie w problematykę konwergencji architektury 9
1.1. Cel opracowania 9
1.2. Pojęcie konwergencji obiektów architektury 10
1.3. Określenie tła badawczego i zakres badań 11
1.4. Europejskie dokonania na rzecz dziedzictwa kulturowego.
Stan badań 13
1.5. Konwergencja czy dywergencja zasobów architektury lokalnej
w Polsce 15
2. Stan zasobów dziedzictwa w zakresie architektury lokalnej
w Małopolsce objętych ochroną konserwatorską w świetle
ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami z 2003 roku 17
2.1. Ewidencja zabytków nieruchomych 17
2.2. Praktyka stanu zachowania i utrzymania obiektów ewidencyjnych 19
2.3. Rejestr zabytków nieruchomych a definicja obiektu architektury
lokalnej 20
2.4. Statystyka w zakresie zachowania obiektów architektury lokalnej
województwa małopolskiego 22
3. Potencjalne zagrożenia dla obiektów architektury lokalnej
w Polsce 23
3.1. Obiektywny czynnik czasu a wartości kulturowe architektury
lokalnej 23
3.2. Uwarunkowania historyczne i mentalne wobec architektury
lokalnej w świadomości społecznej 24
3.3. Dotychczasowe problemy zarządzania zasobami dziedzictwa
architektury lokalnej 26
3.4. Kierunki zmian w zakresie zarządzania zasobami dziedzictwa
lokalnego w Małopolsce 28
4. Wyzwania dla zachowania lokalnego dziedzictwa kulturowego
zagrożonego przemianami społecznymi lat 90. XX wieku 31
4.1. Metodologia planowania przestrzennego terenów gminnych
w kontekście ochrony tradycyjnych zasobów ruralistycznych 31
4.2. Współczesny rozwój obszarów wiejskich jako zaprzeczenie
tradycyjnych więzi społecznych 33
4.3. Przemieszczanie obiektów architektury lokalnej w celu
systemowej rewitalizacji na cele społeczne i kulturalne 34
4.4. Konieczność wprowadzenia regulacji prawnych w celu promowania
promujących finansowanie oraz rentowności obiektów architektury
lokalnej rentownych dla potrzeb i rozwoju lokalnych społeczności 34
4.5. Aktywność samorządów lokalnych województwa małopolskiego
w ochronie dziedzictwa kultury materialnej i niematerialnej 37
5. Wybrane przykłady architektury lokalnej w świetle zagrożeń
zmianami społecznymi i kulturowymi w dobie modernizacji
kraju po 1990 roku 41
6. Dostępność technologii budowlanych oraz metod
konserwatorskich warunkujących dalsze użytkowanie obiektów
architektury lokalnej o nowym przeznaczeniu w świetle
współczesnych wymagań technicznych i użytkowych 57
6.1. Międzynarodowe standardy ochrony budownictwa drewnianego
ICOMOS 57
6.2. Kompleksowa ocena techniczna oraz standardy opracowania
dokumentacji prac budowlanych dla budynku zabytkowego 60
6.2.1. Ocena stanu technicznego budynku 60
6.2.2. Prace przedprojektowe 61
6.2.3. Dokumentacja techniczna 61
6.2.4. Realizacja inwestycji 62
6.2.5. Dokumentacja powykonawcza 62
6.2.6. Przekazanie obiektu do użytkowania 63
6.3. Współczesne metody i technologie stosowane w konserwacji
obiektów zabytkowych, murowanych i drewnianych 63
6.3.1. Fundamenty i przyziemia, izolacje, zawilgocenia i zasolenia 64
6.3.2. Restauracja i konserwacja ścian murowanych z kamienia
i materiałów ceramicznych 66
6.3.3. Naprawa i konserwacja podłóg i posadzek 69
6.3.4. Prace konserwatorskie i budowlane przy budynkach drewnianych
oraz elementach konstrukcyjnych drewnianych budynków murowanych 71
6.3.5. Konserwacja i naprawa stolarki drewnianej 73
6.4. Relokacja budynków drewnianych 74
6.4.1. Ocena stanu technicznego budynku przewidzianego
do translokacji 75
6.4.2. Inwentaryzacja architektoniczna budynku 76
6.4.3. Rozbiórka i ponowny montaż budynku drewnianego 76
6.5. Zmiana sposobu użytkowania budynków historycznych a aktualne
wymagania cieplne budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej 78
6.5.1. Budynki murowane 79
6.5.2. Budynki drewniane 80
6.6. Ochrona przeciwpożarowa budynków zabytkowych, architektury
historycznej murowanej i drewnianej 82
7. Perspektywa atrakcyjności kulturowej makroregionu
południowo-wschodniej Polski sprzyjająca lokalizacji obecnych
i przyszłych przedsięwzięć turystycznych z wykorzystaniem
obiektów lokalnej architektury 85
7.1. Subregiony kulturowe Polski południowej w kontekście zasobów
architektury drewnianej 85
7.2. Istniejące skanseny i parki kulturowe południowo-wschodniej
Polski — miejsca dyslokacji obiektów architektury drewnianej 86
7.3. Potencjalne rejony (miejscowości) turystyki związane ze sztucznymi
zbiornikami wodnymi, miejsca częstej relokacji obiektów architektury
drewnianej z terenów zalewowych 88
8. Podsumowanie 91
Aneks 95
Literatura 109
Autorzy ilustracji 114