Łódzkie mozaiki i inne monumentalne akcenty plastyczne czasów PRL-u

Łódzkie mozaiki i inne monumentalne akcenty plastyczne czasów PRL-u to opracowanie prezentujące zagadnienia z zakresu niedocenianej estetyki czasów Polski Ludowej. W tej bogato ilustrowanej książce autor, Bartosz Stępień, kompleksowo opisał ponad 60 realizacji. Efektem jego kilkuletniej pracy badawczej jest katalog mozaik, sgraffito, płaskorzeźb ceramicznych i metalowych oraz malowideł zrealizowanych na terenie Łodzi.

Akcenty plastyczne były znakomitym uzupełnieniem wnętrz oraz elewacji gmachów użyteczności publicznej, podkreślały ich rangę lub nadawały im określony charakter. Z czasem mozaiki i płaskorzeźby trafiały do nowo budowanych łódzkich zakładów przemysłowych, gdzie służyły idei humanizacji miejsc pracy.

Projektowaniem i wykonywaniem mozaik, malowideł i sgraffito zajmowali się czołowi łódzcy artyści plastycy różnych specjalizacji, których wkład w estetykę przestrzeni miejskiej i wnętrz obiektów na terenie Łodzi był często i niesprawiedliwie pomijany. Publikacja prezentuje ich twórczość plastyczną w kontekście architektury. Warto przyjrzeć się tym wyjątkowym realizacjom z czasów PRL-u i docenić ich ponadczasowy design.


Spis treści

09 Od Autora
10 Wykaz skrótów użytych w książce
12 AKCENTY PLASTYCZNE W ŁÓDZKIEJ ARCHITEKTURZE

12 Zakres opracowania 13 Mit zabarwienia ideologicznego
14 Sposób omówienia realizacji
14 Ramy czasowe
14 Datowanie realizacji
14 Kompozycje dzieł
16 Szeroki wachlarz stosowanych technik plastycznych
16 Mozaika
18 Sgraffito 
18 Tempera
18 Fresk
19 Płaskorzeźba ceramiczna
19 Płaskorzeźba drewniana
19 Płaskorzeźba z elementów metalowych
19 Płaskorzeźby i detale gipsowe
20 Ceramiczne detale
20 Ceramiczne płyty okładzinowe
20 Metalowe płyty okładzinowe
20 Ramy prawne i organizacyjne
20  Zapisy ogólne
21 Wynagrodzenie
21 Tabele wynagrodzeń
24 Artysta a jego dzieło
24 I Hegemonia pracowni
25 Popularyzacja
26 Dzieje plastyki w łódzkiej architekturze
26 Przed II wojną światową
29 Powojenny boom
31 Trochę mniej ideologii po odwilży
31 Plastyka towarzysząca architekturze
33 Naczelny plastyk miasta
34 Plenerowa galeria rzeźby — strzał w dziesiątkę
34 Stan plastyki w mieście Łodzi
36 Pracownia ceramiczna przy al. I Dywizji 16
37 Na skrzydłach humanizacji 
39 Architektura bez plastyków
39 Reakcja przemysłu
41 Działania sektora prywatnego 
42 Problemy z pracowniami
42 Kryzys lat 80. XX w.
44 Mozaiki współcześnie
47 TWÓRCY ŁÓDZKICH MOZAIK
47 Życiorysy
48 Władysław Strzemiński
49 Stefan Wegner
50 Marian Jaeschke
50 Albin Łubniewicz
51 Eugeniusz Pisarek
52 Władysław Bojkow
53 Zdzisław Głowacki
54 Lech Kunka
56 Henri Poulain
56 Stanisław Fijałkowski
57 Antoni Starczewski
58 Krystyn Zieliński
59 Jadwiga Janus
60 Michał Gałkiewicz
61 Zbigniew Władyka
62 Tadeusz Śliwiński
63 Andrzej Feliks Szumigaj
63 Andrzej Jocz
65 Bogdan Skopiński
68 Włodzimierz Rudnicki
69 Jerzy Leszek Stanecki
70 Krystian Salwiczek
72 Anegdoty z życia artystów
72 Sesja zdjęciowa
72 Artystyczna spółka
72 Niezwykle uzdolniony
73 Łódzki Michał Anioł
73 Znawcy sztuki
73 Zgrzyt podczas odbioru

75 KATALOG MONUMENTALNYCH AKCENTÓW PLASTYCZNYCH W ARCHITEKTURZE

75 Łódzkie realizacje
76 1951-1952 Kawiarnia „Egzotyczna"
77 1951-1952 Bloki mieszkalne przy ul. Pod rzecznej 2/4 i 6/12
80 1959-1960 Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego
82 1960 Zespół Szkół Zawodowych nr 1w Łodzi
83 1960 Sklep branżowy przemysłu lniarskiego
84 1961 Szkoła Podstawowa nr 166 w Łodzi
84 1961 Kawiarnia „Agawa"
85 1961 Restauracja rybna „Delfin"
86 1961 Widzewskie Szkoły im. Tekli Borowiak
87 1957-1962 Hala Sportowa
88 1964 Teatr Muzyczny w Łodzi
89 1964 Technikum Samochodowe w Łodzi
90 1965 Bar kawowy „Beza"
91 1966 Dom Technika
92 1966-1967 Izba Rzemieślnicza w Łodzi
93 1967 Teatr Wielki wŁodzi
94 1969 Dworzec Północny PKS
95 1970 Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi
96 1970 Gmach Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej wŁodzi
97 1971 Łódzkie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa"
100 1972 Zarząd Aptek miasta Łodzi
100 1972 „Dom Chłopa"
102 1972 Biurowiec Zjednoczonego Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego„Textilimpex"
102 1972 Zespół Szkół Samochodowych w Łodzi
103 1972 Pawilon Inżynierii Chemicznej Politechniki Łódzkiej
104 1973 Przędzalnia Czesankowa Anilany „Polanil"
106 1973-1974 Dworzec PKP Łódź Fabryczna / PKS Dworzec Centralny
108 1974 Dom Pomocy Społecznej „Włókniarz"
110 1974 Hala sportowa KS „Resursa Łódź"
111 1974 Ogród Botaniczny w Łodzi
112 1974 Bar kawowy w hotelu Grand
112 1974 Apteka nr 34, ul. Złotnicza 3
113 1974 Fabryka Dywanów „Dywilan"
114 1975 Zakłady Przemysłu Pasmanteryjnego „Bonax"
116 1975 Sala kinowa zakładów „Elta"
117 1975 Zakłady Tekstylno-Konfekcyjne „Teofilów"
118 1975 Łódzki Ośrodek Kształcenia Ideologicznego
120 1975 Sklep „Peweksu", ul. Piotrkowska 116
121 1976 Kawiarnia „Hortex"
122 1976 Przedsiębiorstwo Doświadczalne Automatyzacji i Urządzeń Przemysłowych       „Uniprot"
123 1976 Kąpielisko „Fala"
124 1976 Hotel Centrum w Łodzi
125 1976 Dom Handlowy „Juventus" i księgarnia „Domu Książki"
126 1977 Zakłady Wyrobów Obiciowych „Vera"
127 1976-1977 Dom Handlowy „Magda"
128 1977 Spółdzielcze Biuro Turystyczne „Turysta"
129 1977 Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny nr 73, ul. Główna 10
129 1977 Apteka „Centrum", ul. Główna 14
130 1978 Przychodnia specjalistyczna przy ul. Leczniczej 6
131 1978 Urząd Stanu Cywilnego Łódź-Widzew
132 1978 Centrala Przemysłu Skórzanego
132 1979 Kawiarnia „Ratuszowa"
133 1979 Centrum Kształcenia Ustawicznego nr 2
134 1979 Łódzkie Zakłady Kinotechniczne „Prexer"
136 1980 Ośrodek Wypoczynkowo-Hotelowy „Prząśniczka"
138 1980 Klub „Maxim"
138 1981 Urząd Stanu Cywilnego Łódź-Bałuty
140 1984 Państwowa Szkoła Baletowa w Łodzi
142 1987 Spółdzielnia Turystyczna „Gromada"
142 1987 Urząd Stanu Cywilnego Łódź-Górna
143 1988 Szpital-pomnik Centrum Zdrowia Matki Polki
144 1988 Biuro PLL LOT, ul. Piotrkowska 122
145 1988 Cukiernicza Spółdzielnia Inwalidów „Rusałka"
146 1989 Mała Sala Obrad i kawiarnia Urzędu Miasta Łodzi 
148 Nowe czasy, sprawdzone techniki
148 1991 Casino Centrum
149 1991 Wieżowiec przy al. Piłsudskiego 7
149 1991 IX oddział Banku Pekao w Łodzi
150 1991-1992 Teatr Pinokio w Łodzi
152 Projekty niezrealizowane
152 1950 Hotel Savoy
152 1964 Dom Handlowy „Motozbyt"
153 1973 Nowy Stary Rynek
153 1977 Liga Obrony Kraju
154 Varia
154 Kawiarnia „Grand"
154 Restauracja na Dworcu Kaliskim
154 Wzorcowy gabinet ochrony pracy w WZPB im. 1 Maja
155 Prezydium Rady Narodowej w Łodzi
155 Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej „Łódź-Śródmieście" i ,,Łódź-Polesie"
156 Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
156 Nieokreślone biuro podróży, ul. Piotrkowska
156 Centralna stołówka ŁZPB im. Obrońców Pokoju „Uniontex"
157 Zakłady Przemysłu Wełnianego „9 Maja"
157 Lokal Polskiego Biura Podróży „Orbis", ul. Piotrkowska 68
157 Autoryzowana Stacja Obsługi Samochodów nr 73
158 Stołówka w zakładach „Ponar-Jotes"
158 Apteka nr 30, pl. Pokoju 3/4
158 Cukiernia „Reneta"
159 Kawiarnia „Bezdymka", ul. Piotrkowska 194
161 Podsumowanie
162 Podziękowania
163 Bibliografia

169 ALBUM
246 Indeks nazwisk