Elita władzy miasta Malborka w średniowieczu

Ze wstępu do książki: „Elity władzy w średniowiecznych miastach północnych i zachodnich Niemiec i Niderlandów traktuje się zasadniczo jako grupy relatywnie jednolite. Dopiero w okresie wczesnonowożytnym przekształciły się w wiele elit. Obok elit władzy wytworzyły się elity religijno-kościelne, gospodarcze, urzędnicze. Wycofanie się starego patrycjatu do posiadłości ziemskich spowodowało wejście do władz miejskich ludzi nowych, z wyższym wykształceniem (głównie prawników). Z wykształconego mieszczaństwa rekrutowała się również w znacznym stopniu grupa urzędnicza nowożytnego państwa, a także duchowieństwo protestanckie. Dopiero od tego czasu można by mówić o pluralizmie elit miejskich. Niemniej odtworzenie w miarę pełnego obrazu elity władzy Malborka do końca XV w. wymagało także uwzględnienia jej powiązań z miejscowym duchowieństwem, jak też grupą osób pozostających w różnym charakterze w służbie Zakonu, a mieszkających w mieście lub na woli zamkowej. Chodziło przede wszystkim o ustalenie zarówno łączących ich związków rodzinnych, jak i pełnionych przez nich funkcji. Dało to bowiem wyobrażenie o możliwościach kariery osób pochodzących ze środowiska rajcowsko-ławniczego Malborka w innym środowisku społecznym.”

Spis treści

Wstęp
1. Temat 7
2. Stan badań  9
3. Źródła  15
4. Metoda i konstrukcja pracy 21 
Rozdział I Elita władzy w ustroju prawnym miasta Malborka w XIII-XV wieku
1. Geneza miasta Malborka 23
2. Od ustroju sołeckiego do ustroju radzieckiego  30
3. Ustrój radziecki w Malborku 36
4. Ława miasta Malborka 42
5. Obywatele i zgromadzenie obywateli  43
Rozdział II Charakterystyka malborskiej elity władzy
1. Pochodzenie i mobilność elity władzy   49
2. Podstawy majątkowe malborskiej elity władzy 59
3. Problem ekskluzywizmu malborskiej grupy rządzącej  70
4. Elita wpływu 72
Rozdział III Elita władzy w życiu religijnym miasta
1. Topografia sakralna Malborka  77
2. Duchowieństwo malborskie i jego związki z elitą władzy  81
3. Rada miejska a kościół  88
4. Bractwa religijne w Malborku i ich związki z elitą władzy 92
5. Fundacje kościelne i ich wymowa ideowa a władze miasta 97
6. Rada miejska a szkoła  100
7. Sytuacja społeczno-religijna w Malborku a elita władzy  103
Rozdział IV Elita władzy Malborka w służbie zakonu krzyżackiego
1. Przeciw sądom femicznym Westfalii   107
2. Wilhelm von der Kenmath jako dyplomata Zakonu  115
3. Bartłomiej Kreczemer-Blume w służbie Zakonu  120
4. Malborscy litterati w służbie Zakonu   122
Rozdział V Przeciw Związkowi Pruskiemu
1. Stosunek elity władzy Malborka do Zakonu do 1440 roku  129
2. Stosunek miasta do Związku Pruskiego  134
3. Ostatnie miesiące pokoju   142
Rozdział VI Miasto Malbork i jego elita rządząca w latach 1454-1457
1. Pierwsze oblężenie Malborka (1454 rok)  145
2. Elita władzy miasta Malborka w pierwszym okresie wojny  150
3. Miasto Malbork w okresie władzy zaciężnych   152
4. Przejście zamku i miasta Malborka pod panowanie Polski  160
Rozdział VII Drugie oblężenie Malborka (1457-1460)
1. Przejście miasta na stronę Zakonu i pierwszy okres jego oblężenia  165
2. Oblężenie miasta przez wojska królewskie w 1458 roku  171
3. Okres rozejmu prabuckiego (12 X 1458-13 VII 1459)  174
4. Blokada miasta i jego kapitulacja w 1460 roku   177
Rozdział VIII W nowej rzeczywistości politycznej
1. Stanowisko Kazimierza Jagiellończyka wobec Malborka. Rola Gdańska  187
2. Ustrój miasta   194
3. Elita władzy w nowej sytuacji politycznej   196
4. Elita władzy a kościół miejski  200
5. Przedstawiciele malborskiej elity władzy w Królewcu 205 Zakończenie  211
Aneks
Wykaz wzmianek o burmistrzach, rajcach, sołtysach i ławnikach miasta Malborka do 1500 roku 217
Bibliografia 235
Wykaz skrótów  253
Indeks nazwisk 257
Indeks nazw geograficznych 275
Schluss   281