Analiza danych przestrzennych na potrzeby ochrony środowiska za pomocą narzędzi GIS

Książka ta jest adresowana do wszystkich zainteresowanych metodami i możliwościami obróbki danych przestrzennych przy zastosowaniu ogólnodostępnych źródeł danych i programów Open Source.

Opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów. W pierwszym zamieszczono słowniczek wyjaśniający pojęcia zawarte w pracy. Rozdział drugi przedstawia aspekty prawne ochrony środowiska, wynikające z zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz o ochronie przyrody. W rozdziale trzecim omówiono pokrótce wybrane aspekty prawne dotyczące planowania i zagospodarowania przestrzennego, a wynikające z treści ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Rozdział czwarty prezentuje opracowania wyjściowe stanowiące podstawę realizacji analiz przestrzennych, tj. mapę ewidencji gruntów i budynków oraz mapę glebowo-rolniczą. W rozdziale tym skupiono się na technicznych atrybutach wymienionych opracowań. W rozdziale piątym zaprezentowano aspekty techniczne opracowania studiów na potrzeby ochrony środowiska, a także planowania i zagospodarowania przestrzennego. Rozdział szósty zawiera kolejno analizy i studia o charakterze przyrodniczym, w tym analizę przestrzenną wyników waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, przestrzennego zróżnicowania jakości i przydatności rolniczej gleb, przestrzenne rozmieszczenie grup użytków gruntowych, stopni trudności uprawy roli, uwilgotnienia gleb oraz erozji wodnej powierzchniowej. W rozdziale siódmym przedstawiono analizy wykorzystywane na potrzeby planowania i zagospodarowania przestrzennego.

SPIS TREŚCI:

1. Wstęp  5
1.1. Wprowadzenie  5
1.2. Pojęcia podstawowe, definicje związane z tematyką ochrony środowiska i planowania przestrzennego  8
1.3. Wykaz skrótów  19

2. Podstawy prawne infrastruktury informacji przestrzennej oraz ochrony środowiska  21
2.1. Przepisy prawne regulujące aspekt ochrony i kształtowania środowiska, w tym ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, ochrony rolniczej przestrzeni produkcyjnej (gruntów rolnych i leśnych)   22
2.1.1. Ustawa Prawo ochrony środowiska  22
2.1.2. Charakterystyka zapisów ustawy o ochronie przyrody  29
2.1.2.1. Dane przestrzenne dotyczące form ochrony przyrody  43
2.1.3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych   48

3. Wybrane aspekty prawne dotyczące planowania i zagospodarowania przestrzennego w zakresie planowania miejscowego, przepisy wykonawcze 58
3.1. Część graficzna miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, możliwości modelowania oraz sposoby przetwarzania danych w niej zawartych  60

4. Materiały wejściowe w analizie danych przestrzennych   64
4.1. Treść, konstrukcja i zastosowanie mapy ewidencyjnej   64
4.2. Mapa glebowo-rolnicza i możliwości jej zastosowania do analizy zjawisk z zakresu ochrony środowiska  73 4.2.1. Mapa glebowo-rolnicza a analiza zjawisk przestrzennych  83

5. Aspekty techniczne sporządzania studiów na potrzeby ochrony środowiska oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego - analizy jedno- i wielokryterialne   86
5.1. Opracowanie Numerycznego Modelu Terenu   86
5.1.1. Sporządzenie studium spadków i studium ekspozycji stoków  91

6. Studia przyrodnicze na potrzeby ochrony środowiska i planowania przestrzennego   101
6.1. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej (metoda puławska)   101
6.2. Analiza przestrzennego zróżnicowania jakości i przydatności rolniczej gleb   104 
6.3. Przestrzenne rozmieszczenie stref użytkowania ziemi   117
6.3.1. Analiza potrzeb transformacji użytkowania gruntów   123
6.4. Określenie stopni trudności uprawy roli   126
6.4.1. Konfrontacja stref nachylenia terenu ze składem mechanicznym gleb   126
6.4.2. Wykonanie analizy trudności uprawy roli   129 
6.5. Analiza uwilgotnienia gleb na podstawie znajomości kompleksów rolniczej przydatności gleb   136
6.6. Analiza obszarów występowania erozji wodnej powierzchniowej   139
6.6.1. Wyznaczanie stopnia zagrożenia gleb erozją wodną powierzchniową metodą symulacyjną przy zastosowaniu technik komputerowych   144
6.6.2. Opracowanie modelu erozji wodnej powierzchniowej   147
6.7. Powierzchniowa analiza potrzeb rekultywacji gruntów (na podstawie inwentaryzacji gruntów nieproduktywnych)    156

7. Opracowanie analiz na potrzeby planowania przestrzennego   170
7.1. Analiza stref zabudowy w konfrontacji z fizjografią terenu   171
7.2. Analiza sieci osadniczej wraz z określeniem hierarchii funkcjonalności jednostek osadniczych   174
7.3. Aspekty zainwestowania terenu   180
7.4. Analiza struktury władania i struktury obszarowej gospodarstw indywidualnych   185
7.5. Inwentaryzacja urbanistyczna na potrzeby planowania i zagospodarowania przestrzennego   188

Zakończenie   191
Literatura - wybrane pozycje   193
Załącznik   197
Spis tabel  209
Spis rycin  211
Autorzy  215