Witraże w obiektach zabytkowych. Między konserwacją a sztuką współczesną

Książka ta jest trzecią z serii publikacji zawierających materiały z konferencji naukowych organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Witraży ARS VITREA POLONA. Niniejsza publikacja jest plonem czwartej konferencji, pt. Witraże w obiektach zabytkowych - między konserwacją a sztuką współczesną. Konferencja ta odbyła się na Zamku Malborskim w październiku 2005 roku. Tym razem naszym partnerem zarówno przy organizacji konferencji, jak i wydawaniu tej książki było Muzeum Zamkowe w Malborku.

Wybór tematu konferencji malborskiej to wyraz naszej troski o stan i poziom polskiej sztuki witrażowej w różny sposób związanej z zabytkami. Zauważamy wiele błędów, braków i niedoskonałości zarówno w sferze ochrony i konserwacji starych witraży, jak i w sferze realizacji nowych oszkleń w obiektach zabytkowych. Ta negatywna ocena nie dotyczy, rzecz jasna, wszystkich bez wyjątku przykładów, ale niepokoi fakt, że przykładów złych jest znacznie więcej niż dobrych. Krytyczna ocena dotyczy zarówno stanu wiedzy o witrażach zabytkowych, jak i ich stanu technicznego, metod konserwacji, a także stylu nowych witraży w zabytkowych wnętrzach. Niepokojący jest też obojętny lub nieprofesjonalny stosunek służb konserwatorskich do tego rodzaju zabytków.

Konferencja ukazała wielką rozmaitość spojrzeń i opinii, co znajduje odzwierciedlenie na kartach tej książki. Tematu zapewne nie wyczerpano, niemniej możliwe jest sformułowanie kilku generalnych wniosków wskazujących drogę ku poprawie sytuacji.

SPIS TREŚCI

Krystyna Pawłowska WPROWADZENIE I 
Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska WPROWADZENIE II 
Wiktor Zin W świecie witraży  11
Ryszard Knapiński Typologie biblijne u podstaw średniowiecznych programów ikonograficznych 15
Iwona Liżewska Wybrane realizacje witrażowe na Warmii i Mazurach w 2. połowie XIX i na początku XX wieku 45
Weronika Wojnowska Działalność pracowni witrażowej Heinricha Oidtmanna w Prusach Wschodnich i Zachodnich w 2. połowie XIX i 1. połowie XX wieku  55
Ewa Witkowicz-Palka Oszklenia witrażowe na zamku w Malborku z czasów Konrada Steinbrechta. Próba restytucji ducha średniowiecza 69
Andrzej Laskowski Witraże w galicyjskich katedrach a proces odrodzenia sztuki witrażowej w Galicji na przełomie XIX i XX wieku 81
Tomasz Szybisty Poglądy Józefa Łepkowskiego na rolę i formę witrażu we wnętrzach zabytkowych oraz związane z jego działalnością realizacje witrażowe w katedrze na Wawelu 97
Irena Kontny Witraż w górnośląskim pejzażu sakralnym. Sztuka witrażowa w zabytkowych kościołach górnośląskich na wybranych przykładach 111
Dania Fesenko Barok po baroku. Reminiscencje barokowego malarstwa ściennego w XIX-wiecznych witrażach katedry lwowskiej  125
Agnieszka Gola, Magda Ławicka Witraże i oszklenia w dawnym zespole Bernardynów we Wrocławiu 133
Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska O witrażach z końca XIX wieku w dwóch gotyckich kościołach w Krakowie 145
Małgorzata Reinhard-Chlanda Witraż w kaplicy Bramy Floriańskiej 157
Anna Machaczka-Świadek Witraż we wnętrzu modernistycznym na przykładzie krakowskich kościołów w stylu awangardy modernistycznej 169
Paweł Grankin Witraże w cerkwi Wołoskiej we Lwowie na tle historii konserwacji zabytku 183
Olga Lysenko Witraże w kamienicach Lwowa 191
Jurij Smirnow Witraże Kazimierza Sichulskiego. Lwów - Stare Sioło - Tarnopol 197
Andrzej Domarzewski Współczesny witraż w zabytkowych wnętrzach sakralnych 211
Beata Fekecz-Tomaszewska Kilka uwag o witrażach współczesnych w zabytkowych wnętrzach sakralnych Wrocławia 221
Agnieszka Rek-Lipczyńska Okna na współczesność. Witraże w zabytkowych obiektach sakralnych 235
Elbieta Topolnicka-Niemcewicz Witraże Lecha Okotów w zabytkowych kościołach i kaplicach 241
Andrzej Sciepuro Twórczość witrażowa Władysława Kozioła 251
Elżbieta Greiner-Wronowa Przemiany chemiczne w procesie korozji szkła witrażowego 254
Indeks nazwisk 266
Indeks miejscowości 274
Spis ilustracji 276
Spis treści 278