Toruńskie rewitalizacje: fakty, projekty, zaniecha

Rewitalizacja - termin niegdyś kojarzony z medycyną („Przywrócenie ludziom starym sprawności fizycznej”) - dziś stale obecny w każdej debacie nad przyszłością starej, często zdegradowanej tkanki miejskiej. Rewitalizacja nie jest bynajmniej konserwowaniem czy remontowaniem niszczejących zabytkowych obiektów, ale – jak czytamy we wstępie książki – wyprowadzeniem z kryzysu (…) i/lub nadaniem obiektom/miejscom nowych funkcji. Kolejny tom z cyklu „Zabytki toruńskie młodszego pokolenia” jest przeglądem dotychczasowych osiągnięć na tym polu, interesujących planów wypełnienia luk w miejskiej zabudowie lub ożywienia jej niszczejących fragmentów, a także odnotowaniem porażek. Przykładem udanych rewitalizacji jest choćby Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy urządzony w dziewiętnastowiecznym młynie parowym Gustava Gersona, a także Muzeum Twierdzy Toruń w dawnych fortyfikacjach. Autorzy tomu prezentują również rewitalizacje aktualnie stopniowo realizowane - jak w przypadku kamienic przy ul. Mostowej 6 z udziałem miejscowej społeczności - a także planowane. Chodzi tu o wypełnienie oczywistej, a istniejącej  w Toruniu od dwóch wieków luki, jakim jest pusty plac po kościele św. Mikołaja i klasztorze, rozebranych przez władze pruskie w I połowie XIX wieku. W dwóch szkicach poświęconych kolejnym projektom wypełnienia tej wyrwy w toruńskiej Starówce, mamy okazję zapoznać się z rozmaitymi wariantami proponowanych realizacji: np. Domem Akcji Twórczej z ekspozycją muzealną czy interesującym projektem odtworzenia kształtu dawnej świątyni jako konstrukcji ażurowej, umożliwiającej oglądanie reliktów dawnego kościoła.

Warto jeszcze dodać, że poza rewitalizacją najrozmaitszych obiektów dawnej, wartościowej zabudowy miejskiej, owego „przywracania sprawności fizycznej”, jest jeszcze inna luka do wypełnienia – rewitalizacja pamięci historycznej. O działaniach, które pozwalają odtworzyć dawną przestrzeń kulturową miasta, nieuchwytne genius loci rozmaitych zakątków Torunia, opowiada ostatni rozdział tomu.

Tom ciekawie zilustrowany kolorowymi zdjęciami, w tym pochodzącymi z Toruńskich Spacerów Fotograficznych, zawiera noty o autorach, indeks osób i nazw geograficznych

SPIS TREŚCI

Rewitalizacje, czyli nowe duchy starych miejsc
Katarzyna Kluczwajd

Toruńskie rewitalizacje: fakty, projekty, zaniechania
Katarzyna Kluczwajd

Najnowsze zmiany w fortecznym krajobrazie Torunia (2016-2021)
Adam Kowalkowski

Zarządzanie zabytkiem: kamienice przy ul. Mostowej 6 w Toruniu jako przykład rewitalizacji działaniami społecznymi - studium przypadku Małgorzata Janas

Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy w Toruniu: od mielenia mąki do „mielenia" wiedzy
Marcin Centkowski, Damian Filipiak

Ciągłość i zmiana na przykładzie rewitalizacji budynku Akademickiej Przychodni Lekarskiej na potrzeby Instytutu Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Maria Lewicka, Maciej Trojan

Miejsce, które czeka na rewitalizację: plac podominikański w Toruniu
Alicja Saar-Kozłowska

Pamięć miejsca: o przywoływaniu ducha nieistniejących obiektów w Toruniu
Katarzyna Rudólff-Kanabaj

„Głoszenie słowa" jako forma rewitalizacji pamięci społecznej i kulturowej. O historii i pamięci historycznej Katarzyna Kluczwajd

Przypisy
Spis ilustracji
Noty o autorach tekstów
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych