Przestrzeń widziana. Analiza widokowa w planowaniu i projektowaniu krajobrazu

Praca odnosi się do systemów ochrony i zarządzania zasobami widokowymi, obowiązujących za granicą. Opiera się na doświadczeniach krajów anglosaskich ze względu na bogate doświadczenia i bezpośrednie wdrożenia osiągnięć naukowych do gospodarowania krajobrazem.

Badania i metody stały się źródłem regulacji prawnych w zakresie planowania i projektowania krajobrazu oraz oceny oddziaływania na krajobraz w ramach powszechnej oceny oddziaływania na środowisko. Systemy te zostały szczegółowo przedstawione w celu przybliżenia ich struktury i sposobu ujęcia tematu, a przede wszystkim dla zwrócenia uwagi na ich obecność w systemach gospodarowania przestrzenią. Następnie zostały przybliżone wybrane prace polskie.

W pracy przedstawiono autorski zarys metodyczny studium widokowego. Uwzględniono w nim podstawy wdrożonych systemów, polskie osiągnięcia i własne doświadczenia zdobyte w ciągu wielu lat pracy poświęconych tej tematyce. Zaproponowana sekwencja działań uwzględnia zarówno zasoby krajobrazowe, w postaci elementów naturalnych i kulturowych występujących w krajobrazie, jak i ich formę decydującą dla ujęcia kompozycyjnego.

Zasadniczą, badawczą część pracy, stanowi rozwinięcie powyższego schematu studium w zakresie analizy widokowej formy. Wypracowane narzędzia zostały następnie przetestowane w warunkach rzeczywistych w postaci aplikacji badań do realnych lokalizacji.

SPIS TREŚCI:

Wstęp 5

1. Wprowadzenie 7
1.1. Cel, zakres i przedmiot pracy  7
1.2. Struktura pracy 8
1.3. Metody pracy 10
1.4. Pojęcia kluczowe 10

Część analityczna  15

2. Stan badań  16
2.1. Geneza rozwoju systemów i metod badań widokowych krajobrazu  16
2.2. Badania walorów widokowych i ich obecność w systemach ochrony i zarządzania krajobrazem  17
2.2.1. Stany Zjednoczone 17
2.2.2. Anglia i Szkocja 22
2.2.3. Polska  26
2.3. Wybrane badania walorów widokowych dotyczące krajobrazu miasta na świecie i w Polsce 32
2.4. Badania pola widoczności  35
2.5. Ujęcie i znaczenie pracy w kontekście stanu badań 38

3. Schemat studium widokowego  40
3.1. Badania kameralne — identyfikacja zasobów widokowych 42
3.2. Prace terenowe — weryfikacja i uzupełnienie danych 45
3.3. Prace analityczne — analiza widokowa  47
3.3.1. Pole widoczności 47
3.3.2. Elementy ekspozycji czynnej i biernej 48
3.3.3. Panoramy i widoki 58
3.4. Prezentacja wyników i wniosków analizy 58
3.5. Możliwości łagodzenia efektów widokowych  65

Część badawcza 67

4. Analiza widokowa formy krajobrazowej  68
4.1. Klasyfikacja elementów przestrzeni widzianej — morfologia formy krajobrazu 68
4.1.1. Forma 68
4.1.2. Elementy formy  72
4.2. Przestrzeń modelu - analiza cech widokowych elementów 76
4.2.1. Charakterystyka przestrzeni modelowej - laboratorium badawcze 76
4.2.2. Punkt  78
4.2.3. Linia  87
4.2.4. Powierzchnia  102
4.2.5. Wyniki badań przestrzeni modelu  117
4.3. Pomiędzy modelem a rzeczywistością - bryła  120
4.4. Krajobraz - badania w przestrzeni rzeczywistej  126
4.4.1. Specyfika działania w krajobrazie  126
4.4.2. Obiekt punktowy w krajobrazie 127
4.4.3. Obiekt liniowy w krajobrazie 136
4.4.4. Obiekt powierzchniowy w krajobrazie 150
4.4.5. Wyniki badań przestrzeni rzeczywistej  156

5. Synteza badań  157
5.1. Cechy widokowe elementów formy 157
5.2. Schematy analizy punktu, linii i powierzchni 158
5.3. Możliwości i celowość wykorzystania badań stopnia widoczności 165

6. Podsumowanie  168
6.1. Analiza widokowa w kształtowaniu przestrzeni, reguły wizualnego dialogu z krajobrazem 168
6.2. Kierunki przyszłych badań 170

Słowniczek  171
Tłumaczenia wybranych nazw angielskich użytych w tekście na język polski  173
Literatura 174
Spis ilustracji  182
Podziękowania  187
Streszczenie 188