Portret w dawnej Polsce

Profesor Jan K. Ostrowski w obszernej, pięknie wydanej i bogato ilustrowanej monografii wprowadza Czytelnika w świat portretu w dawnej Polsce. Dowiadujemy się o powodach artystycznego obrazowania postaci – od pragnienia ich upamiętniania do złożonych funkcji reprezentacji i propagandy. Portrety ukazują przede wszystkim przedstawicieli szlachty, odzwierciedlając ich aspiracje i pozycję społeczną. Autor uczy nas uważności w patrzeniu na dawne dzieła, pokazuje, jak czytać i interpretować portrety w odniesieniu do czasów, w których powstały.

SPIS TREŚCI:

PRZEDMOWA 1 9

1. WPROWADZENIE 13
1.1. Zakres, metoda i struktura opracowania 13
1.2. Stan badań 20
1.3. Co to jest portret? 28

2. DROGI DO NOWOŻYTNEGO PORTRETU SAMOISTNEGO  47
2.1. Rzeźba nagrobna 47
2.2. Niesamoistne quasi-portrety i portrety w sztuce średniowiecznej i nowożytnej 66
2.2.1. Postacie adorantów  66
2.2.2. Kryptoportrety i figury asystencyjne 78
2.3. Malarskie wizerunki osób zmarłych stanowiące elementy dzieł sztuki służących ich upamiętnieniu 84
2.3.1. Chorągwie nagrobne 84
2.3.2. Portrety trumienne i epitafijne  96
2.3.3. Wizerunki zmarłych na łożach paradnych i katafalkach 116

3. KRÓTKA HISTORIA PORTRETU W DAWNEJ POLSCE 123
3.1. Początki 123
3.2. Portret w wiekach XVII—XVIII (XX) 146
3.2.1. Typologia i ikonografia 146
3.2.2. Styl  166
3.2.3. Analogie 1175

4. PORTRET W SPOŁECZEŃSTWIE — FUNKCJE I ODBIÓR 195
4.1. Okoliczności powstawania portretów w dawnej Polsce 195
4.2. Sposób ekspozycji portretów 199
4.3. Galerie portretowe  214
4.4. Zwierciadło życia zbiorowego i indywidualnego 239

5. REALIA UKAZANE W PORTRETACH  251
5.1. Regalia 251
5.2. Strój 268
5.2.1. Od powstania do dominacji stroju narodowego (ok. 1560/1600-1730/1750) 268
5.2.2. Dwa narody: polski i niemiecki (2. połowa w. XVIII) 283
5.2.3. Strój narodowy pomiędzy peryferyjnym trwaniem a elitarnym odrodzeniem (ok. 1800-1939) 289
5.2.4. Mundury cywilne 311
5.2.4.1. Mundury orderowe 311
5.2.4.2. Mundury wojewódzkie  314
5.2.4.3. Mundury przyjacielskie 318
5.2.4.4. Mundury Komisji Rządzącej Księstwa Warszawskiego 319
5.2.4.5. Mundury obywatelskie z roku 1809 320
5.2.4.6. Mundury senatorów Królestwa Polskiego 324
5.2.4.7. Mundury dworskie i urzędnicze w Królestwie Polskim 327
5.2.4.8. Mundury władz i służb Rzeczypospolitej Krakowskiej 335
5.2.4.9. Mundury Stanów Galicyjskich 338
5.2.4.10. Mundury Stanów Krajowych w Wielkim Księstwie Poznańskim 343
5.2.4.11. Mundury szkolne i uniwersyteckie w Królestwie Polskim, na ziemiach zabranych i w Rzeczypospolitej Krakowskiej 345
5.2.5. Stroje kobiece 351
5.3. Zbroja 364
5.4. Szabla 1383
5.5. Insygnia i atrybuty władzy 391
5.5.1. Wprowadzenie 391
5.5.2. Atrybuty rang wojskowych 393
5.5.3. Atrybuty urzędów cywilnych 398
5.6. Ordery i zbliżone do nich znaki 407
5.7. Stroje i atrybuty duchowieństwa I 424

ZAKOŃCZENIE 435
WYKAZ SKRÓTÓW 439
BIBLIOGRAFIA 441
INDEKS OSÓB 469
SPIS ILUSTRACJI 486