Omnes sancti et sanctae Dei. Studium nad kultem świętych w diecezjach pruskich zakonu krzyżackiego

Celem pracy było przedstawienie kultu świętych na wybranych przy-kładach. Przedmiotem badań byli tzw. święci pańscy oraz wyjątkowa święta, jaką była i jest w Kościele Maryja.

Ze Wstępu: Pamięć o świętych towarzyszyła Kościołowi od jego początków. Przez pierwsze wieki pamięcią otaczano przede wszystkim świętych męczenników, natomiast od IV w. dynamicznie rosła liczba osób, które w opinii chrześcijan doszły do świętości, prowadząc życie godne naśladowania. Określono ich mianem świętych wyznawców. W tej grupie spotykamy przedstawicieli różnych środowisk społecznych, m. in. biskupów, opatów, mnichów, władców, przedstawicieli dynastii rządzących czy wybranych modeli życia religijnego, np. ascetów i misjonarzy. Uczestnictwo w różnych przejawach kultu świętych stało się jednym z ważniejszych kryteriów przynależności do Kościoła. Mając na uwadze całe dzieje Kościoła, wyraźnie widać, że zjawisko to swoje apogeum osiągnęło w średniowieczu. Ze względu na rozmiary omawianego zagadnienia trzeba być świadomym, że świętych nie można zamknąć wyłącznie w rzeczywistości wewnątrzkościelnej. W średniowieczu pamięć o świętych przenikała niemalże wszystkie płaszczyzny życia człowieka - od jego narodzin (np. nadanie imienia) do śmierci (np. modlitwy za wstawiennictwem świętych o dobrą śmierć). Fenomen obecności świętych można rozpatrywać w licznych aspektach, społecznym, kulturowym czy politycznym. W ciągu stuleci pamięć o świętych przybierała w chrześcijaństwie różne formy. Jedną z najbardziej spektakularnych był na pewno kult relikwii. Obecność doczesnych szczątków świętych była jednym z kryteriów postępów chrystianizacyjnych, miernikiem „nasycenia” czy „dojrzałości” Kościoła na danym terenie.

SPIS TREŚCI:

Wykaz skrótów 7
Wstęp 11

I. Święci w kalendarzu liturgicznym
1.O liturgii krzyżackiej  25
2. Święci w kalendarzu krzyżackim i diecezjalnym   43

II. Święci patronowie
1. Patronowie obiektów sakralnych  77
2. Wezwania kościołów katedralnych  83
3. Wezwania kościołów parafialnych 90 4. Wezwania kościołów klasztornych  125
5. Wezwania kościołów i kaplic filialnych oraz szpitalnych 141
6. Święci w kaplicach   157
7. Podsumowanie 176

III. Miejsca pielgrzymkowe i relikwie
1. Miejsca pielgrzymkowe  189
2. Relikwie  206

IV. Hagiotoponimia  229

V. Onomastyka   241

Zakończenie  251
Aneks  255
Bibliografia  263
Spis tabel  297
Spis map  298
Spis wykresów  298
Zusammenfassung  299