Od zalotów do wesela. Magnatka w drodze do ołtarza w czasach saskich

O kobiecie w kulturze staropolskiej napisano już wiele, choć jak dotąd, nie pojawiła się na rynku wydawniczym publikacja, która kompleksowo i wielopłaszczyznowo opisałaby drogę do małżeństwa kobiety z kręgów magnackich w czasach saskich. Niniejsza książka stanowi próbę takiej syntezy i prezentuje kolejne wątki w kobiecym życiorysie: dzieciństwo i wychowanie jako element przygotowania do przyszłego małżeństwa, zaloty i starania o pannę, zaręczyny oraz obyczaje towarzyszące ślubom i weselom, wraz z ich oprawą ideową i znaczeniem dla budowania ambicji rodowych. Szczególnie ciekawym, a niebadanym dotąd problemem są konsekwencje zerwanych zaręczyn, które niejednokrotnie znajdowały swój finał w sądzie. Efektem prezentowanych rozważań jest model typowych konkurów, ślubu i wesela w czasach saskich.

Problematyka pracy przedstawiona jest na wielu płaszczyznach (prawno-ustrojowym, obyczajowym, światopoglądowym), z wykorzystaniem możliwie szerokiej bazy źródłowej, w tym prywatnej korespondencji, pamiętników, diariuszy, literatury parenetycznej i pochwalnej. Podstawą analizy są liczne i różnorodne przykłady, zarówno z obszaru Korony, jak i Wielkiego Księstwa Litewskiego, co pozwoliło scharakteryzować nie tylko kolejne etapy drogi do małżeństwa, ale też poglądy ówczesnych ludzi na poruszane kwestie. Będzie to interesująca lektura dla wszystkich czytelników zainteresowanych historią społeczno-obyczajową, historią mentalności i historią kobiet w epoce nowożytnej.

SPIS TREŚCI:

Wykaz skrótów  7
Wstęp   9

ROZDZIAŁ I Corce moiey kochaney zalecam te cnoty... Dorastanie
Część 1. W kręgu rodzinnym  27
Część 2. Wychowanie i edukacja  47
Część 3. Ideał żony w tradycji i piśmiennictwie   70
Część 4. Odpowiedni czas na zamążpójście   83

ROZDZIAŁ II Ze mię y od tego szczęścia konkurrencyi moiey [....] oddalić nie zechcesz. Konkury
Część 1. Wskazówki dla starających się o pannę w osiemnastowiecznym piśmiennictwie   99
Kryteria wyboru małżonki   99
Konkury   107
Część 2. Studium przypadków   122
Nieprzeciętnie bogata narzeczona — Maria Zofia z Sieniawskich   122
Dyanna, królowa i anioł — Franciszka Urszula z Wiśniowieckich   177
Rozchwytywane i krnąbrne — nieświeskie Radziwiłłówny  184
Pod potężnym protektoratem — Barbara z Zawiszów Radziwiłłowa i jej dzieci   195
Gdy o kawalera trudno — trudny „rynek matrymonialny"   201
Panny samowolne   209
Żona gwałtem zdobyta — porwania i śluby wymuszone  220
Część 3. Skasowali kontrakt, za zdradę wadia kazano płacić. Zerwane zaręczyny  223
Część 4. Konkluzje  228
Wybór i decyzja   228
Model magnackich zalotów w dobie saskiej   236

ROZDZIAŁ III Gdy czas następował naznaczony [...1 zaprosili gości. Ślub i wesele
Część 1. Eklezjastyczny i prawny wymiar związku małżeńskiego   251
Część 2. Studium przypadków   261
Część 3. Konkluzje  289
Przygotowania   289
Model magnackiego ślubu i wesela w dobie saskiej   293

Zakończenie   309
Bibliografia   313
Indeks osób   333