Norweska architektura i rzeźba wobec natury

Książka bardzo trafnie ukazuje walory norweskiej architektury i rzeźby. Jest bardzo ciekawą i wartościową pracą, która z pewnością będzie przydatna zarówno architektom, jak i szerszemu kręgowi odbiorców z uwagi na przybliżenie niezwykle interesującego, inspirującego kręgu kulturowego oraz na ważne proekologiczne przesłania.
— Z recenzji prof. Leszka Malugi

Praca jest nowatorska, ponieważ wiele poruszanych wątków nie pojawiło się jeszcze w polskiej literaturze. Stanowić będzie cenny wkład naukowy pozwalający lepiej poznać, zrozumieć i docenić fenomen norweskiej architektury, a być może także rozpropagować cechujący Norwegów głęboki namysł nad relacjami nowej architektury z naturą i krajobrazem.
— Z recenzji prof. Katarzyny Rozmarynowskiej

Ewa Cisek – dr inż. architekt, adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Od ponad dwudziestu lat odwiedza Norwegię, niezmiennie zafascynowana jej przyrodą, krajobrazami, sztuką i architekturą. Ta fascynacja przerodziła się w pasję mającą wyraz nie tylko w pracy naukowo-dydaktycznej i projektowej, lecz także twórczej – fotografuje i tworzy artystyczne szklane mozaiki o motywach nawiązujących do norweskiej przyrody i kultury. Jest autorką licznych publikacji i artykułów poświęconych norweskiej architekturze.

SPIS TREŚCI:

1. Wprowadzenie   5

2. Istota rzeźbiarskości norweskich założeń przestrzennych  19
2.1. Norweska architektura i rzeźba wobec natury na tle XX-wiecznych nurtów europejskich   19
2.1.1. Tło geograficzno-przyrodnicze (natura) i społeczno-historyczne (kultura) Norwegii   20
2.1.2. Przegląd historyczny dokonań Norwegów  23
2.1.3. Odniesienie do przemian estetycznych zachodzących w Europie w XX w.   45
2.2. Źródła rzeźbiarskości współczesnej norweskiej architektury  50
2.3. Architektura i rzeźba wobec natury w myśli filozoficznej   55
2.3.1. Filozofia „bycia w świecie" według Martina Heideggera i Christiana Norberga--Szulza   56 2.3.2. Ekozofia T[vergastein] Arnego Nazssa   62
2.3.3. Ekozofie utrzymane w nurcie głębokiej ekologii   68
2.4. Archetypowe motywy doświadczania świata i kosmizacja przestrzeni   72
2.4.1. Drzewo   74
2.4.2. Kamień   83
2.5. Spotkanie gór z morzem — laft i stav jako zasada konstruowania form przestrzennych  96
2.6. Architektura i rzeźba: połączenie archetypu, idei i emocji z fizycznymi właściwościami materiałów   107
2.6.1. Idee opisujące fenomen norweskiej architektury   108
2.6.2. Sensualny charakter norweskiej architektury i jej fenomenologiczne właściwości   139

3. Architektura i rzeźba w krajobrazie otwartym   159
3.1. Droga Pielgrzyma (norw. Pilegrimsleden) traktem łączącym elementy rzeźbiarskie w znaczącą sieć sacrum   160
3.2. Projekt artystyczny w charakterze komplementarnego elementu krajobrazu i medium informacji o danym miejscu   170
3.2.1. Natura—temat—obserwator: rzeźba jako wyrażenie elementów natury   173
3.2.2. Natura—krajobraz—temat—obserwator: rzeźba jako transformacja naturalnego krajobrazu w „przestrzeń akcji" dla miejscowej społeczności   177
3.2.3. Natura—temat—obserwator: rzeźba jako forma archetypowa opisująca świat mitów i symboli   178
3.2.4. Natura—temat—obserwator: rzeźba jako forma poszerzająca spectrum postrzegania świata  183
3.3. Instalacja architektoniczna w krajobrazie w funkcji uczytelnienia natury   191
3.3.1. Most łącznikiem podkreślającym naturalną rzeźbę terenu  195
3.3.2. Platforma widokowa — płaszczyzna akcji   198
3.3.3. Instalacja architektoniczna jako element figuralny zestawiony z tłem   204
3.3.4. Instalacja architektoniczna jako ukierunkowana kompozycja przestrzenna   206
3.3.5. Instalacja architektoniczna jako interpretacja miejscowego kontekstu i kontynuacja historii miejsca   209
3.4. Kompozycje wieloelementowe w otwartym krajobrazie   210
3.5. Budynek o cechach rzeźbiarskich w otwartym krajobrazie   221

4. Architektura i rzeźba w krajobrazie zurbanizowanym   227
4.1. Projekt artystyczny — element kreujący krajobraz kulturowy  227
4.2. Instalacje architektoniczne o cechach rzeźbiarskich w przestrzeni miejskiej   256
4.3. Kontener — obiekt w przestrzeni miejskiej   259
4.4. Rzeźbienie pejzażu miejskiego przez tworzenie sztucznej tektoniki terenu miejsc stanowią-cych łączniki między różnymi środowiskami   262
4.4.1. Sztuczna topografia terenu jako imitacja naturalnej formy   263
4.4.2. Sztuczna topografia terenu jako twórcze rozwinięcie naturalnej formy  264
4.4.3. Sztuczna topografia terenu jako dialog między organicznymi formami dawnego naturalnego krajobrazu a linearnymi kształtami przetworzonego i zdegradowanego środowiska   268
4.5. Organiczna strukturalność kompozycji wieloelementowych a idea wspólnoty   269
4.6. Budynek o cechach rzeźbiarskich w przestrzeni miejskiej — znak miejsca i twórcze rozwinięcie topografii terenu   273

5. Działania proekologiczne we współczesnej praktyce architektonicznej i urbanistycznej   285
5.1. Ochrona środowiska naturalnego   286
5.2. Ochrona środowiska kulturowego  294
5.3. Ochrona zintegrowana   306
5.4. Koncepcje ekostruktur   310
5.4.1. Ekowioski   310
5.4.2. Ekoformy   320
5.4.2.1. Ekoformy budowane strukturalnie   320
5.4.2.2. Ekoformy jako wewnętrzne, plastyczne struktury przestrzenne   329
5.4.2.3. Ekoformy jako obiekty uwzględniające recycling   332
5.4.2.4. Ekoformy jako obiekty habitualne   335
5.4.2.5. Ekorzeźby   345

6. Podsumowanie   349

Bibliografia   355
Wykaz ilustracji   367
Norwegian architecture and sculpture towards nature. Summary   375
Mapa Norwegii   377