Miasto postindustrialne i jego dziedzictwo w XXI wieku. Ochrona, konserwacja, rewitalizacja

Publikacja w języku niemieckim ze streszczeniami w języku polskim!

Materiały 25. Konferencji Grupy Roboczej Polskich i Niemieckich Historyków Sztuki i Konserwatorów zabytków w Łodzi (11-14.10.2017). Przygotowując program konferencji wybrano kilka tematów z szerokiego spektrum zagadnień dotyczących przeszłości i teraźniejszości dziedzictwa kulturowego epoki przemysłowej. Odzwierciedlały one dwa podstawowe sposoby podejścia do zaproponowanej tematyki, a mianowicie z jednej strony badania historyczne, z drugiej konkretne działania dotyczące spuścizny:

• architektura miast przemysłowych, jej cechy stylistyczne i funkcjonalne
• dziedzictwo artystyczne miast przemysłowych w dzisiejszej perspektywie badawczej, nowe interpretacje
• przemysł i technologia, między afirmacją a odrzuceniem
• wzornictwo przemysłowe z uwzględnieniem innowacji technologicznych
• dziedzictwo postindustrialne jako źródło współczesnych inspiracji
• rewitalizacja obszarów postindustrialnych i terenów zdegradowanych
• znaczenie architektury i urbanistyki epoki przemysłowej w kontekście dzisiejszego rozwoju miast
• adaptacje obiektów i zespołów postindustrialnych na cele instytucji kultury i funkcje mieszkalne
• konserwacja i adaptacja zabytkowych wnętrz

Autorzy poświęcili uwagę głównie tematom związanym z terenem Niemiec i Polski, ale znalazło się także miejsce na prezentację problemów dotyczących Argentyny, Estonii, Włoch i Szwajcarii.

Grupa Robocza Niemieckich i Polskich Historyków Sztuki i Konserwatorów zadecydowała, że doskonałym miejscem obrad dla konferencji poświęconej temu tematowi będzie Łódź – miasto, które w XIX wieku gwałtownie rozwinęło się w wiodący ośrodek przemysłowy, a jednocześnie stało się interesującym przypadkiem współistnienia różnych grup narodowościowych i wyznaniowych. Konferencję zorganizowało łódzkie Centralne Muzeum Włókiennictwa wraz z Katedrą (obecnie Instytutem) Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego, przy udziale miejscowego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą uzyskał od komisarza rządu federalnego Niemiec ds. kultury i mediów odpowiednie fundusze, które wsparły organizację spotkania.

SPIS TREŚCI:

Einführung   9
Wprowadzenie  17

I. Industrielandschaften und -Ensembles in Transformations-prozessen / Industrialne krajobrazy i zespoły w procesie transformacji

Thomas Parent Das Montanrevier als Herausforderung für Denkmalpflege und Industriekultur — Beispiele aus Oberschlesien und aus dem Ruhrgebiet   27
Streszczenie: Region górniczy jako wyzwanie dla ochrony zabytków i spuścizny postindustrialnej — przykłady z Górnego Śląska oraz Zagłębia Ruhry  47

Kathrin Kruner Der Umgang mit den Hinterlassenschaften des Steinkohlenbergbaus in der DDR   49
Streszczenie: Strategie postępowania z pozostalościami kopalń węgla kamiennego w czasach NRD  62

Mathias Baxmann Mezzogiorno oder Toskana? Der Niederlausitzer Industriebezirk — zur Geschichte und postindustriellen Transformation einer industrialisierten Armutsregion   63
Streszczenie: Mezzogiorno czy Toskania. Dolnołużycki okręg przemysłowy — o historii i postindustrialnej transformacji uprzemysłowionego obszaru  80

Piotr Fiuk Lasztownia und KQpa Parnicka in Szczecin. Revitalisierung des postindustriellen Hafen- und Werftkomplexes in der postindustriellen Ära   83
Streszczenie: Lasztownia i Kepa Parnicka w Szczecinie. Rewitalizacja poprzemysłowego kompleksu portowo-stoczniowego w erze postindustrialnej   97

II. Praxis der Umnutzung. Einzelne Projekte / Praktyki adaptacyjne. Projekty indywidualne

Boguslaw Wowrzeczka, Marzanna Jagiello Alte Kraftwerke — neue Energie. Über „energetisierende" Eigenschaften von Gebäuden ehemaliger Stadtkraftwerke  101
Streszczenie: Stare elektrownie — nowa energia. O „energetyzujących" właściwościach dawnych elektrowni miejskich. 115

Andrzej Damian Borsuk Idee und Problematik der Revitalisierung des ehemaligen NGL-Betriebes der Fabrik DAG Bromberg, des heutigen Objektes „Exploseum", einem Standort des Leon Wyczölkowski--Bezirksmuseums in Bydgoszcz  117
Streszczenie: Idee i problematyka rewitalizacji dawnej Strefy NGL fabryki DAG Bromberg, obecnego Exploseum, oddziału Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy   124

Paul Zalewski Von einer Seminaridee zu einer Großbaustelle. Konversion der brachliegenden Ferdinandshöfe in Frankfurt (Oder)   125
Streszczenie: Od pomyslu na seminarium do wielkiego placu budowy. Rewitalizacja kompleksu byłego browaru we Frankfurcie nad Odrą  139

III. Łódź. Kulturerbe, Umnutzungen, Vermittlung / Lódź. Dziedzictwo kulturowe, adaptacje, popularyzacja

Krzysztof Stefański Die ehemaligen Lodzer Fabrikantenresidenzen und ihre zeitgenössische Funktion  143
Streszczenie: Dawne łódzkie rezydencje fabrykanckie i ich współczesna funkcje  164

Julia Sowiriska-Heim Die Anpassung des postindustriellen Erbes an neue Funktionen und die gegenwärtige Entwicklung der Stadt Lodz   165
Streszczenie: Adaptacja do nowej funkcji dziedzictwa postindustrialnego a współczesny rozwój Łodzi   182

Matgorzata Wröblewska Markiewicz Ringsherum um ein gewisses Motiv. Bedruckte Stoffe von Geyer aus den 20ern und 30ern des 20. Jahrhunderts. Die Rolle von Fabriktextilien in der Verbreitung neuer stilistischer Trends   185
Streszczenie: Wokół pewnego motywu. Geyerowskie tkaniny drukowane z lat 20. i 30. XX w. Rola fabrycznych tekstyliów w rozpowszechnianiu nowych tendencji stylistycznych   209

Piotr Kuroczyński Intelligentes 4D-Stadtmodell Lodz. Neue Zugänge zum gebauten kulturellen Erbe   211
Streszczenie: Inteligentny model 4D miasta Lodzi. Nowe podejście do (architektonicznego) dziedzictwa kulturowego   231

IV. Theoretische Annäherungen. Geschichte, Kunst, Denk-malpflege / Perspektywa teoretyczna. Historia, sztuka, ochrona zabytków

Irma Kozina Industrieobjekte in Oberschlesien: Kulturerbe oder Relikte einer krypto-kolonialen Vergangenheit? Die Forschungsperspektive der Kunstgeschichte in der postindustriellen Gesellschaft  235
Streszczenie: Obiekty przemysłowe z Górnego Śląska: dziedzictwo kulturowe czy relikty kryptokolonialnej przeszłości? Perspektywa badawcza historii sztuki w społeczeństwie postindustrialnym  250

Ewa Chojecka „Magna Industria" als Gegenstand photographischer Darstellung und Thema kunsthistorischer Betrachtung (Thomas Voßbeck und Michael Baxandall)   253
Streszczenie: „Magna Industria" jako przedmiot fotograficznego przedstawienia oraz temat rozważań historii sztuki (Thomas Voßbeck i Michael Baxandall)  264

Bogustaw Szmygin, Anna Fortuna-Marek, Andrzej Siwek Die systematische Ermittlung des Denkmalswerts als Basis für den Schutz ehemaliger städtischer Industrielandschaften   267
Streszczenie: Systemowa ocena wartości jako podstawa ochrony miejskich zespołów poprzemysłowych   281

V. Jenseits von Ostmitteleuropa / Poza Europą Środkowo-Wschodnią
Anne Scheinhardt Konservierung — Fortschreibung — Revision. Römische Industrieensembles im Spiegel der Zeit ab 1871. (Abstract zum Dissertationsprojekt)   285
Streszczenie: Konserwacja — kontynuacja — nowe spojrzenie. Rzymskie zespoły przemysłowe w zwierciadle czasu od 1871 r. (Projekt dysertacji doktorskiej)  296

Henry Kuningas Remastering Borderland Heritage: The Soviet Industrial Legacy in Estonia — The "Dvigatel" Case   299
Streszczenie: Rewaloryzacja dziedzictwa pogranicza: radziecka spuścizna poprzemysłowa w Estonii. Studium przypadku „Dvigatel" . 308

Włodzimierz Górko Das Erbe der postindustriellen Stadt und aktuelle Probleme der Stadtentwicklung in der Schweiz   311
Streszczenie: Dziedzictwo miasta poprzemysłowego i aktualne problemy rozwoju miast w Szwajcarii   318

Łukasz Mikotaj Sadowski Puerto Madero in Buenos Aires als Beispiel einer zeitgenössischen Revitalisierung eines ehemaligen Hafenbezirks . 321
Streszczenie: Puerto Madero w Buenos Aires jako przykład współczesnej rewitalizacji dawnej dzielnicy portowej   334

IV. Anhänge / Załączniki
Information über die Autoren / Informacje o autorach   339
Personenregister / Indeks osöb  349
Ortsregister / Indeks miejscowogci  357