Malarze w Warszawie czasów Stanisława Augusta. Status, aspiracje, twórczość

Pogłębiona wiedza z dziedziny biografistyki oraz badania nad twórczością malarzy działających w stolicy za panowania Stanisława Augusta stały się podstawą prezentowanej książki. Autorka dążyła w niej do stworzenia rysopisu środowiska, opartego na rekonstrukcji modeli karier, systemu hierarchii na dworze i społecznego statusu artystów Próbowała odpowiedzieć na pytanie: kim byli malarze pracujący w ówczesnej Warszawie, jaka była ich pozycja, wykształcenie, drogi kariery, zawodowe i ekonomiczne aspiracje, wreszcie — jaki był ich stosunek do zdarzeń, których byli świadkami. W epoce burzliwej, wyznaczanej przez kolejne rozbiory, a zakończonej insurekcją, upadkiem państwa i dotychczasowego mecenatu. Status artystów zmieniał się, w znacznej mierze dzięki ambicjom i inicjatywom Stanisława Augusta. Lecz, paradoksalnie, upadek królewskiego mecenatu przyspieszył proces uzyskiwania przez malarzy autonomii. Artysta z wolna przeobrażał się w inteligenta, żyjącego ze swego talentu. Ten fascynujący okres przełomu autorka próbowała uchwycić na przykładzie indywidualnych losów malarzy i oczywiście ich twórczości — podstawy i celu życiowych aspiracji.

Niezwykła monografia!

SPIS TREŚCI

Wstęp

Edukacja artystów: formy prywatne i instytucjonalne

1. Edukacja rodzinna i cechowa

2. Malarniaz niedoszła akademia sztuk pięknych

Teoretyczne podstawy programowe edukacji

Praktyka edukacyjna

Zagraniczne stypendia

Malarnia i narodowe idee

Praktyka artystyczna w Malarni

3. Ateliers renomowanych artystów

4. Kształcenie Polaków za granicą

Inicjatywy króla i innych osób

Wsparcie rodzinne

5. Cudzoziemcy wykształceni za granicą: Włochy, Francja, Saksonia, Prusy, Cesarstwo Habsburgów

Przypisy

Kondycja społeczna i pochodzenie narodowe

1. Pochodzenie mieszczańskie i szlacheckie

2. Koligacje rodzinne i więzy przyjacielskie

Relacje zawodowe i społeczne

3. Obcokrajowcy, artyści zasymilowani i polskojęzyczni

Kontakty towarzyskie

Przypisy

Modele karier w kręgu Stanisława Augusta

1. Premier Peintre: Marcello Bacciarelli

Wzór francuski

Wariant polski: obowiązki i funkcje Bacciarellego.

2. Peintres pensionnes

Malarze nadworni i pozostali pønsionnčs

Przypisy

Dochody z działalności artystycznej

l. Pensje królewskie i stałe świadczenia

2. Dary pieniężne i rzeczowe

3. Honoraria za dzieła

Kopie obrazów

Portrety

Miniatury

Pejzaże olejne i rysunki

Inne tematy

4. Wynagrodzenia za dekoracje ścienne

5. Inne źródła dochodów

6. Ceny i wydatki

Przypisy

Majątki artystów

1. Nieruchomości i wyposażenie wnętrz

Willa Marcella Bacciarellego

Dworek Jana Bogumiła Plerscha

Kamienica Józefa Borkowskiego

Dworek Szymona Mańkowskiego

Kamienica Jana Jabłońskiego

2. Artyści wynajmujący mieszkania

Przypisy

„Boutique d'idées" Warsztat zawodowy i formacja intelektualna

1. Księgozbiory

2. Dzieła sztuki

Przypisy

Rola artystów w wizualizacji idei narodu

1. Idea narodu w Rzeczypospolitej Oświeconych

2. Kształtowanie wizji historii Polski

3. Widoki ziemi rodzimej

4. „Naydzielniejsza kraju siła" w artystycznych wyobrażeniach

Przypisy

Artyści i ich sztuka wobec wydarzeń politycznych, militarnych i społecznych

1. Malarze wobec Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja

Zasłużeni obywatele w oczach artystów

Konstytucja „dla ocalenia Oyczyzny naszej

2. „Nasza polska rewolucja" 1794

Artyści insurgenci Dokumentacja powstania

Chwała i upamiętnienie

Kreowanie współczesnych bohaterów

Infamia i potępienie. Portrety antybohaterów

Przypisy

Zakończenie

Przypisy

Aneksy

Spis malarzy działających Warszawie za panowania Stnisława Augusta

Dyplom Jeana-Baptiste`a Pillementa

Serwitoriat Christiana Gottlieba Richtera

Inwentarz majątku Iózefa Borkowskíego

Dokumenty dotyczące posiadanych gruntów i nieruchomości

a. Marcella Bacciarellego

b. Iana Bogumiła Plerscha

c. Szymona Mańkowskiego

Bibliografia

A. Źródła rękopiśmienne i drukowane

B. Opracowania

Spis ilustracji

Summary

Indeks osób

Indeks miejscowości