Jak definiować granice miejskich obszarów funkcjonalnych? Społeczne i ekonomiczne zyski i straty procesów urbanizacji w Polsce.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą najnowszą publikacją pt. Jak definiować granice miejskich obszarów funkcjonalnych? Społeczne i ekonomiczne zyski i straty procesów urbanizacji w Polsce, która powstała pod redakcją naukową dr hab. Bogny Gawrońskiej-Nowak.

Opracowanie zostało wydane przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów w ramach Serii Monografie i jest efektem wysiłków badawczych autorów podjętych w okresie styczeń 2019 – czerwiec 2020 na rzecz projektu pt. „Nowy model urbanizacji w Polsce – praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego” (NewUrbPact), współfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych pt. Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków – GOSPOSTRATEG.

W publikacji autorzy, w składzie: dr hab. Bogna Gawrońska-Nowak, dr Jan Grzymski, mgr Krzysztof Gubański, mgr Veranika Kaleyeva, dr Piotr Lis, dr Julita Łukomska, dr Paweł Najechalski, dr Jarosław Neneman, dr Olha Zadorozhna, dr Anita Zarzycka, przeanalizowali społeczne uwarunkowania i konsekwencje sub- oraz dezurbanizacji w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem metod ilościowych (ekonometrycznych), osadzonych w kontekście bilansu zysku i strat omawianych zjawisk. Przeprowadzone badanie ma charakter interdyscyplinarny, tak by możliwie prawdziwie i kompleksowo oddać społeczno-ekonomiczną charakterystykę badanych zjawisk.

SPIS TREŚCI:

BOGNA GAWROŃSKA-NOWAK
Wprowadzenie   11

BOGNA GAWROŃSKA-NOWAK, VERANIKA KALEYEVA, ANITA ZARZYCKA
1. Bilans zysków i strat dla procesów urbanizacji —ograniczenia i możliwości wynikające z teorii i praktyki  15
Wstęp  15
1.1. Zyski i straty — podejście ekonomiczne, ewolucja i krytyka  16
1.2. Zyski i straty sub-/dezurbanizacji — analiza interesariuszy   19
Podsumowanie  26

VERANIKA KALEYEVA, PAWEŁ NAJECHALSKI, ANITA ZARZYCKA
2. Analiza danych zastanych   29
Wstęp  29
2.1. Ludność  32
2.2. Zameldowania na pobyt stały z zagranicy  44
2.3. Nieruchomości   51
2.4. Aktywność gospodarcza   65
2.5. Dochody gmin ogółem  83
2.5.1. Dochody gmin z PIT od osób fizycznych  91
2.6. Wydatki gmin  97
Podsumowanie  104

JAN GRZYMSKI
3. Granice miasta: idea, wyobraźnia i praktyka   107
Wstęp  107
3.1. Społeczne tworzenie granic: borderwork   108
3.2. Centrum i peryferie — perspektywa miejska   110
3.3. Narodziny miast: centrum jako przestrzeń publiczna   111
3.4. Geometryczny porządek i władza centralna   112
3.5. Miasto modernistyczne jako narzędzie przemiany społecznej  114
3.6. Miasto ponowoczesne: post-polis  116
Podsumowanie: czy miasta umierają?  117

BOGNA GAWROŃSKA-NOWAK, PIOTR LIS, OLHA ZADOROZHNA
4. Znaczenie metod statystycznych dla potrzeb delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych — spojrzenie ekonomisty  119
Wstęp  119
4.1. Jak delimitować — współczesne trendy w badaniach   120
4.1.1. Jak delimitować według kryteriów „ekonomicznych"?   123
4.2. Wykorzystanie metod ekonometrycznych — nasza propozycja   125
4.2.1. Szacowanie wartości progowych  126
Wnioski  130

BOGNA GAWROŃSKA-NOWAK, PIOTR LIS, OLHA ZADOROZHNA
5. Studium delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych za pomocą metod statystycznych  131
Wstęp  131
5.1. Miasta rdzeniowe   133
5.2. Powiązania funkcjonalne: eksploracja danych  135
5.3. Podejście ekonometryczne  141
5.3.1. Analiza wartości progowych  142
5.3.2. Wyznaczanie MOF-ów — wyniki bazowe  144
5.3.3. Analiza wartości progowych z uwzględnieniem korelacji przestrzennej  147
5.3.4. Model regresji nieciągłej   148
5.4. Dyskusja i podsumowanie  150

KRZYSZTOF GUBAŃSKI
6. Społeczna percepcja zjawiska suburbanizacji. Wnioski z badań jakościowych w obszarach funkcjonalnych Poznania, Lublina oraz Bełchatowa  153
Wstęp  153
6.1. Problem badawczy i operacjonalizacja suburbanizacji  154
6.2. Wybór miast do badań terenowych  155
6.3. Rekrutacja rozmówców i przebieg badania  156
6.4. Uwarunkowania suburbanizacji  157
6.4.1. Koszt zakupu nieruchomości  157
6.4.2. Normalna biografia mieszkaniowa   158
6.4.3. Uciążliwe miasto vs zielone siedlisko  159
6.4.4. Odwołania do czynników strukturalnych (rynku, polityk publicznych, inwestycji unijnych)  160
6.5. Skutki suburbanizacji   161
6.5.1. Zatarcie granicy między miastem a przedmieściem  161
6.5.2. Profesjonalizacja i skalowanie suburbanizacji   162
6.5.3. Problem integracji społecznej   163
6.6. Ocena miejsca zamieszkania  165
6.6.1. Oceny pozytywne   165
6.6.2. Oceny negatywne   166
6.7. Katalog zysków i strat miast i gmin oraz wynikające z nich strategie przystosowawcze  167
6.7.1. Miasta  168
6.7.2. Gminy  169
Podsumowanie i rekomendacje   171

JULITA LUKOMSKA, JAROSŁAW NENEMAN
7. Koszty i korzyści dez- i suburbanizacji —perspektywa jednostek samorządu terytorialnego   175
Wprowadzenie  175
7.1. Koszty i korzyści suburbanizacji   176
7.2. Perspektywa jednostek samorządu terytorialnego w Polsce  181
Podsumowanie  192

BOGNA GAWROŃSKA-NOWAK, PIOTR LIS, OLHA ZADOROZHNA
8. Statystyczna analiza skutków sub- i dezurbanizacji w Polsce —„efekt przynależności"  193
Wstęp  193
8.1. Przegląd literatury  194
8.2. Opis danych   195
8.3. Metodologia   200
8.4. Wyniki  202
Podsumowanie  209

Podsumowanie i wnioski  211
Bibliografia   215
Streszczenie  229
Spis tabel i rycin   231