W obecnych czasach, charakteryzujących się dużą dynamiką zmian przestrzennych i społecznych, o skali krajowej i globalnej, bieżące diagnozowanie sytuacji kryzysowych oraz czynników je generujących, pomaga określać kierunki działania, mające na celu wskazywanie zagrożeń i metod rozwiązywania problemów.
Celem wydania I tomu publikacji z cyklu „Architektura i urbanistyka w badaniach młodych naukowców" poświęconego aktualnym sytuacjom kryzysowym w środowisku zbudowanym jest zaprezentowanie najnowszych badań doktorantów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w tym zakresie.
Główne obszary badawcze dotyczyły trzech wiodących tematów, odzwierciedlonych w odrębnych częściach monografii, czyli:
1. Urbanistyczne problemy współczesnego kształtowania miast.
2. Funkcjonalność mieszkalnictwa w Polsce w realiach pandemii.
3. Współczesne problemy dziedzictwa architektonicznego.
Urbanistyczne problemy współczesnego kształtowania miast Czas ciągle trwającej pandemii wystawił światowe społeczeństwo na próbę. Wielu ludzi zostało zmuszonych do wprowadzenia radykalnych zmian nie tylko w swoim życiu zawodowym, ale i prywatnym. Dla wielu osób życie zaczęło się dzielić na „przed", „w trakcie" i „po" epidemii. Dawne przyzwyczajenia stały się niemożliwe do kontynuowania i nawet w okresie wprowadzania „poluzowania" rygorów sanitarnych okazuje się, że nic nie jest już takie samo jak wcześniej. Jako architekci zauważamy, że zmiany te dotyczą wszystkich aspektów naszego życia, odnoszą się również, a może przede wszystkim, do przestrzeni publicznych w których spotykamy się z innymi ludźmi. Koegzystencja we wspólnych obszarach naszych miast staje się odmienna niż dawniej. W jednym z rozdziałów zaprezentowano nowatorskie badania tzw. śladu węglowego, z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
Funkcjonalność mieszkalnictwa w Polsce w realiach epidemii W rozdziałach tej części monografii postawiono tezę, że wymuszone przejście na okresową pracę zdalną wpłynie na zmianę parametrów do projektowania przestrzeni mieszkalnej.
Przedstawione badania dotyczyły zarówno przemian, jak i ich wpływu na kształtowanie budynków mieszkalnych, a także użytkowanie budynków biurowych w przyszłości. Istotne było przeanalizowanie poziomu dostosowania mieszkań do pełnienia nowych funkcji, wywołanych zaistniałą sytuacją i intensywnych zmian w użytkowaniu tych przestrzeni. W części tej poruszone były m.in. kwestie pracy zdalnej, która w sytuacji ograniczeń związanych z pandemią stała się powszechnie spotykaną formą pracy. Zarówno uczelnie wyższe, jak i większość firm i instytucji umożliwiła swoim pracownikom wykonywanie obowiązków zawodowych bez konieczności stawiania się fizycznie przy swoim stacjonarnym stanowisku pracy.
Współczesne problemy dziedzictwa architektonicznego W tej części zaprezentowano badania z zakresu dziedzictwa architektonicznego. Ochrona dziedzictwa bywa uwarunkowana m.in. zmianami klimatu, przekształcaniem środowiska naturalnego i kulturowego, rozwojem turystyki, procesami demograficznymi, rozwojem miast, masowymi migracjami ludności, kulturą masową, zmianami standardów użytkowych, postępem technicznym itp. W Polsce docenione zostały obiekty nie ujmowane w rejestrach zabytków (i tym samym słabo chronione z mocy prawa). Powstały nowe formy ochrony — ewidencje gminne, parki kulturowe oraz zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Przedmiot zainteresowania konserwatorskiego powiększył się wielokrotnie, a w konsekwencji mało skuteczna stała się instytucjonalna ochrona stosowana dotychczas, dobrze sprawdzająca się jedynie w odniesieniu do stosunkowo wąskiej grupy obiektów rejestrowych. Praktyczna niewydolność skutecznej ochrony nierejestrowego dziedzictwa architektonicznego — m.in. zabytków z gminnych ewidencji, bez pełnej ustawowej ochrony prawnej, w sprzyjających sytuacjach chronionych prawem miejscowym, czy też przez lokalne społeczności, stała się faktem. Istnieje znaczący niedostatek odpowiednich regulacji prawnych, a państwo już od wielu, wielu lat nie rozwiązuje tego problemu.
Wstęp
CZĘŚĆ PIERWSZA
Urbanistyczne problemy współczesnego kształtowania miast
1. Użytkowanie przestrzeni publicznych polskich miast a epidemia SARS-COV2
Część 1. Podstawy teoretyczne – wprowadzenie do badań: Olga Czeranowska-Panufnik, Tomasz Dzieduszyński, Dominika Grabowska-Ropek, Maria Jankowska, Justyna Kościńska, Elżbieta Żuławska-Sobczyk
2. Użytkowanie przestrzeni publicznych polskich miast a epidemia SARS-COV2
Część 2. Wyniki badań własnych w relacji do opracowań naukowych z Europy i ze świata: Olga Czeranowska-Panufnik, Tomasz Dzieduszyński, Dominika Grabowska-Ropek, Maria Jankowska, Justyna Kościńska, Elżbieta Żuławska-Sobczyk
3. Problematyka projektowania architektury i przestrzeni sakralnej wobec aktualnie dominujących procesów zagrożeń: Paweł Polana
4. W kierunku architektury prośrodowiskowej – sztuczna inteligencja jako wsparcie architektonicznego procesu projektowego: Mateusz Płoszaj-Mazurek
CZĘŚĆ DRUGA
Funkcjonalność mieszkalnictwa w Polsce w realiach epidemii
5. Kształtowanie przestrzeni mieszkalnych a COVID 19 – wstępna analiza wpływu przejścia na pracę zdalną: Barbara Majerska, Aleksandra Przywózka, we współpracy z socjolożką Aleksandrą Dąbkowską
6. Kształtowanie przestrzeni mieszkalnych a COVID 19 – pogłębione badania wpływu przejścia na pracę zdalną: Barbara Majerska, Aleksandra Przywózka, we współpracy z socjolożką Aleksandrą Dąbkowską
7. Nowe formy architektury mieszkaniowej dla osób bezdomnych w kontekście współczesnego, proekologicznego kształtowania przestrzeni miejskiej: Magdalena Podczaska
CZĘŚĆ TRZECIA
Współczesne problemy ochrony dziedzictwa architektonicznego
8. Uwarunkowania sakralne i konserwatorskie w przekształcaniu zabytkowych kościołów katolickich na obiekty świeckie – wybrane przykłady z Europy zachodniej: Maria Arno
9. Utrata rezydencjonalnego dziedzictwa architektonicznego a skanowanie laserowe jako metoda utrwalenia danych na przykładzie dworu w Nużewie: Emilia Maria Dudzińska
10. Sztuka wizualna w procesach rewitalizacyjnych miasta Wrocław: Anna Szałwa
Podsumowanie
Katalog
