André Le Brun pierwszy rzeźbiarz króla Stanisława Augusta

André Le Brun (1737-1811), francuski twórca będący przez ponad ćwierć wieku „pierwszym rzeźbiarzem” na dworze króla Stanisława Augusta, to jedna z największych artystycznych indywidualności w Rzeczypospolitej ostatniej tercji XVIII wieku.

Charakter sztuki Le Bruna postrzegano dotychczas jako wynik wpływów współczesnej mu rzeźby francuskiej oraz sztuki antyku i późnobarokowej rzeźby rzymskiej. Nie zauważono jednak związków między jego twórczością a sztuką francuską epoki Ludwika XIV, czyli wcześniejszego o niemal wiek okresu drugiej połowy XVII i początków XVIII wieku. O ile bowiem stronę formalną dzieł artysty odnieść można do sztuki mu współczesnej, to zakres podejmowanych przez niego tematów, a szczególnie repertuar wzorów, z jakich korzystał, miały swoje źródła w tamtych, dosyć mu odległych czasach.Przyczyn tych analogii należy upatrywać w dominującym w latach paryskiej edukacji Le Bruna na francuskiej scenie artystycznej renesansie epoki Ludwika XIV. Ówczesny program oficjalnego mecenatu we Francji inspirowany był świadomą chęcią odnowienia chwały owego grand siècle’u, po którym nastąpiły czasy dekadencji, za jakie uważano lata około połowy XVIII wieku. Charakterystyczne zjawisko odrodzenia stylu Ludwika XIV oraz nawrót do klasycyzmu jego czasów powodowały, że z nostalgią spoglądano ku wielkim osiągnięciom sztuki tamtego okresu. Łączył się z tym wielki autorytet starożytności, ugruntowany we Francji w początkach XVII, a około połowy XVIII stulecia nadal zachowujący aktualność. Tendencje te znalazły odbicie w programach szkół, których wychowankiem był André Le Brun, i w tym kontekście należałoby postrzegać związki między jego twórczością a dziełami francuskiej sztuki drugiej połowy XVII i początków XVIII wieku, takimi jak projektowane przez „pierwszego malarza” Ludwika XIV, Charles’a Le Bruna, a wykonywane przez „pierwszego rzeźbiarza” króla, François Girardona, dekoracje Luwru czy rzeźby zdobiące rezydencję w Wersalu, a może także relacje ze sztuką antyku.

Książka, licząca w sumie 912 stron, została podzielona na dwa tomy, z których pierwszy traktuje o życiu i twórczości artysty, a drugi jest rozumowanym katalogiem jego dzieł rzeźbiarskich i rysunkowych, obejmującym 240 rzeźb: posągów, grup, popiersi, głów, statuetek i medalionów wykonanych przez Le Bruna w marmurze białym, brązie, terakocie, gipsie i stiuku oraz 118 rysunków artysty kreślonych przeważnie sangwiną albo brunatnym tuszem i lawowanych bistrem. Całość uzupełnia 610 ilustracji oraz bogata bibliografia.

SPIS TREŚCI:

tom 1:

WSTĘP

I. PARYŻ - RZYM - WARSZAWA - RZYM (do roku 1779)

Akademia Francuska w Rzymie

Projekty pomnika papieża

Posąg Judyty

Kompozycja z figurami Sprawiedliwości i Pokoju

Medalion ze sceną alegorii opieki nad Stanisławem Augustem

Model pomnika Jana III Sobieskiego

Medalion Jana Klemensa Branickiego w pomniku w Białymstoku

Posągi Minerwy i Apolla

Kopie rzeźb antycznych i posąg Bachantki

Rysunki

II. WARSZAWA (lata 1779-1795)

Projekty utworzenia akademii sztuk pięknych

Włoskie zakupy króla i projekty muzeum rzeźby

Rzeźby różne

Portrety

Nagrobek Aleksandry z Grabowskich Krasickiej

Atlanty na fasadzie pałacu Tyszkiewiczów w Warszawie

Łazienki

Fontanna z Neptunem

Posągi na attyce pałacu w Łazienkach

Sala Balowa pałacu w Łazienkach

Rzeźby w teatrze w Pomarańczarni

Pomnik Jana III Sobieskiego

Posągi w Amfiteatrze (Teatrze na Wyspie)

Rotunda pałacu w Łazienkach

Rysunki

Mademoiselle Le Brun

III. PETERSBURG - WILNO (lata 1795-1811)

Petersburg

Wilno

Inwentarz pracowni Le Bruna w Wilnie

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA
SPIS ILUSTRACJI
WYKAZ SKRÓTÓW
SUMMARY

tom 2:

Katalog

Katalog rzeźb

Atrybucje wątpliwe

Katalog rysunków

Przypisywane

Indeks osób
KLASYCYZM